«Αν η πορεία γεννήσεων και θανάτων σε εθνικό επίπεδο καθώς και οι επιπτώσεις της, άμεσες και απώτερες, έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό και η “υπογεννητικότητα” κυριαρχεί την τελευταία δεκαετία στον δημόσιο διάλογο, ελάχιστα μέχρι σήμερα έχουν εξετασθεί -και προφανώς πολύ λίγο μας έχουν προβληματίσει- οι σημαντικές διαφοροποιήσεις που κρύβονται κάτω από τους μέσους εθνικούς όρους». Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αφυπηρετήσας καθηγητής Δημογραφίας του Παν. Θεσσαλίας και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ) Βύρων Κοτζαμάνης, ο οποίος εξετάζει στο τελευταίο ψηφιακό δελτίο του ΙΔΕΜ, την εξέλιξη των φυσικών ισοζυγίων στην Ελλάδα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο από το 1980 μέχρι σήμερα.
Οι διαφοροποιήσεις αυτές, σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, «αποτυπώνονται πλέον σε όλους τους δημογραφικούς δείκτες, και, προφανώς, και στα φυσικά ισοζυγία (γεννήσεις-θάνατοι). Συσσωρευτικά δε, μας δηλώνει, «αυτές υποθηκεύουν, εκτός των άλλων την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και την εδαφική συνοχή, καθώς επηρεάζουν τον δυναμισμό πολλών περιοχών μας στις οποίες έχουμε για σειρά ετών αρνητικά φυσικά ισοζύγια και υψηλούς ρυθμούς μείωσης και γήρανσης του πληθυσμού και οδηγώντας τες στην δημογραφική τους κατάρρευση».
Στην εισαγωγή του στο δελτίο αυτού (ΙΔΕΜ, Focus 2, 2025) ο κ. Κοτζαμάνης, εξετάζοντας αρχικά τα φυσικά ισοζύγια (Φ.Ι.) σε εθνικό επίπεδο τα τελευταία 45 χρόνια αναφέρει ότι «από το 1951 έως το 2010 στη χώρα μας, αν εξαιρέσουμε μια σύντομη περίοδο (1998–2003) κατά την οποία οι γεννήσεις ήταν λίγο λιγότερες από τους θανάτους, τα Φ.Ι. παρέμειναν θετικά αν και φθίνοντα (98 χιλ. περισσότερες γεννήσεις το 1951, από 1,0 -ελάχιστο- έως 10,5 χιλ. -μέγιστο- περισσότερες το 2004-2010). Από τις αρχές όμως της δεκαετίας του 2010 οι θάνατοι είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις (+4,3 χιλ. το 2011, +58,5 χιλ. το 2024) και τα φυσικά μας ισογύζια θα παραμείνουν αρνητικά και τις αμέσως επόμενες δεκαετίες, ακόμη και αν η πτωτική πορεία των γεννήσεων ανακοπεί. Τα αρνητικά μετά το 2010 αυτά Φ.Ι (συνολικά 510 χιλ. θάνατοι περισσότεροι από γεννήσεις την περίοδο 2011-2024) συνέβαλαν και στη μείωση του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας, μια μείωση καθ’ όλα σημαντική (-715 χιλ. βάσει των εκτιμήσεων της ΕΛΣΤΑΤ)». Η μεταβολή του πρόσημου των Φυσικών ισοζυγίων σύμφωνα με τον ίδιο, από θετικά σε μονίμως αρνητικά οφείλεται σε δυο λογούς: 1)στην αύξηση των θανάτων, καθώς, αν και κερδίσαμε σχεδόν 17 χρονιά ζωής ανάμεσα στο 1951 και το 2024, ο αριθμός τους έχει υπερδιπλασιασθεί ανάμεσα στο 1951 και το 2024 εξαιτίας της γήρανσης (της αύξησης δηλαδή του πλήθους των 65 ετών και άνω που από 520 χιλ. το 1951 εγγίζουν σήμερα τα 2,5 εκατομ-) και 2) στη μείωση των γεννήσεων (148 χιλ. το 1980, 68,5 χιλ. το 2024 και ακόμη λιγότερες το 2025) καθώς οι γυναίκες που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1955 και το 1985 από τις οποίες προέρχεται και το σύνολο σχεδόν των μετά το 1980 γεννήσεων κάνουν όλο και λιγότερα παιδιά και σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία: γύρω από τα 2 κατά μέσο όρο όσες γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1940 και το 1960, αλλά λιγότερα από 1,5 παιδιά όσες γεννήθηκαν γύρω από το 1985.
