Τι ψηφίζει η νέα γενιά της κρίσης – Τι επιλέγουν οι κάτω των 35 ετών

Είσαι κάτω των 35; Συγχαρητήρια, ανήκεις και επισήμως στις γενιές των κρίσεων: στο εξωτερικό, οι νέοι της Δύσης που βίωσαν ως παιδιά ή ως νεαροί ενήλικοι την οικονομική κατάρρευση της προηγούμενης δεκαετίας, μπήκαν δύο χρόνια σε καραντίνα λόγω πανδημίας και τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν ευρωπαϊκό πόλεμο και τις οικονομικές του επιπτώσεις άρχισαν να συγκρίνονται κοινωνιολογικά με τη λεγόμενη «χαμένη γενιά» του Μεσοπολέμου. Και παρότι οι λεγόμενοι «millennials», οι γεννημένοι έως το 1996, έχουν μελετηθεί περισσότερο από την «gen Z», τους μικρότερους σε ηλικία ψηφοφόρους, οι γαλλικές εκλογές είναι η πρώτη φορά που όλοι τους «μετριούνται» και πολιτικά, δείχνοντας πως αποκτούν και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ως προς τις εκλογικές συμπεριφορές τους.

Με Λεπέν και Μελανσόν

Στον πρώτο γύρο των εκλογών στη Γαλλία, στις ηλικίες από 18 έως 34 ετών, ο (πρώτος στον γενικό πληθυσμό) Εμανουέλ Μακρόν ήρθε καθαρά τρίτος – δύο πιο ακραίοι υποψήφιοι, ο ριζοσπάστης Ζαν-Λικ Μελανσόν εξ αριστερών και η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν ήταν οι δύο πρώτες επιλογές της γαλλικής νεολαίας. Οι περισσότεροι, βέβαια, έμειναν σπίτι τους, απογοητευμένοι από τις επιλογές που είχαν μπροστά τους. Παρότι Μελανσόν και Λεπέν ανήκουν σε διαφορετικές πολιτικές οικογένειες, με διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές, δεν είναι απαραίτητο πως δεν λειτουργούν και ως συγκοινωνούντα δοχεία για τη νέα γενιά: η κυβερνητική φθορά του Μακρόν, η προσοχή, πραγματική ή μη, με την οποία έσκυψαν πάνω από τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα, αλλά και η «ανυπακοή στις Βρυξέλλες» με την οποία συντάσσονται λειτούργησαν ως «γέφυρα» ανάμεσά τους. Η πρόσφατη δημοσκόπηση της Opinionway δείχνει πως από τους ψηφοφόρους του τρίτου Μελανσόν, που έδωσε «γραμμή» εναντίον της Λεπέν, το 24% σκέφτεται να την ψηφίσει και το 35% προτιμάει να κάτσει σπίτι του ή να ρίξει λευκό. «Σαν να διαλέγεις ανάμεσα στην πανούκλα και τη χολέρα» – έτσι αποκάλεσε το δίλημμα που έχει για τον δεύτερο γύρο μια νεαρή αριστερή ψηφοφόρος.

Πολιτική και περιβάλλον

Για τους νέους που έμαθαν πως οι παρατεταμένες περίοδοι κρίσης είναι πια η νέα κανονικότητα, η απογοήτευση είναι ένα από τα συναισθήματα που κυριαρχούν. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της ProRata, 41,4% των νέων έως 35 ετών μένουν ακόμα στο πατρικό τους, ενώ 73,3% παίρνουν σταθερά ή περιστασιακά χαρτζιλίκι για να τα βγάλουν πέρα. Αντιθέτως όμως με τη γενικότερη πεποίθηση, η Eteron παρουσιάζει τους νεότερους της κρίσης, από 16 μέχρι 24 ετών, ως μια ηλικιακή ομάδα που ασχολείται με την πολιτική και ειδικά με κοινωνικά ζητήματα, όπως το κίνημα #MeToo, ενώ ανησυχεί πολύ για την περιβαλλοντική κρίση. Στην ίδια έρευνα, το ένα πέμπτο των νέων δεν θεωρεί πως η ιδεολογική διάκριση Αριστερά – Δεξιά έχει νόημα. Επιβεβαιώνοντας την αλλαγή αυτή και στα ευρήματα της διαΝΕΟσις που παρουσιάστηκαν στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, η πλειονότητα των ερωτωμένων από 17 έως 39 ετών απάντησε πως δεν εκφράζεται από κανένα από τα βασικά ιδεολογικά ρεύματα, από τον φιλελευθερισμό ή τη σοσιαλδημοκρατία για παράδειγμα.

Χωρίς ιδεολογικά ταμπού

Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι γενιές των κρίσεων χαρακτηρίζονται πιο προοδευτικές από τους γονείς τους, χωρίς ωστόσο ιδεολογικά στεγανά. Αυτό διευκολύνει όλα τα κόμματα να τις προσεγγίσουν, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να ακούσουν ευκολότερα έναν κεντροδεξιό ή έναν φιλελεύθερο που εφαρμόζει σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές – σ’ αυτό βασίζεται και η σημερινή κυβέρνηση, που ανοίγει τη βεντάλια των παροχών και αυξάνει και τον κατώτατο μισθό, με τον οποίο (στην καλή περίπτωση) πληρώνεται η πλειονότητα των νεότερων εργαζομένων. Παράλληλα, ωστόσο, είναι γενιές περισσότερο θυμωμένες από τις προηγούμενες, πράγμα που σημαίνει ότι τραβούν ευκολότερα κόκκινες γραμμές με αυτό που θεωρούν κατεστημένο, είτε αυτό είναι οι εθνικές ή ακόμα και οι ευρωπαϊκές ελίτ είτε ένα κόμμα που παρέμεινε καιρό στην εξουσία. Αυτό, σε μια χώρα όπως η Γαλλία, δυσκολεύει τη ριζοσπαστικοποιημένη ψήφο προς τον Μακρόν, έστω και ως «στοπ» στη Λεπέν, ενώ σε μια χώρα όπως η Ελλάδα στρέφει το βλέμμα σε πιο ανορθόδοξες λύσεις – και στο παρελθόν είδαμε κι εδώ αυξημένα ποσοστά της ίδιας ηλικιακής ομάδας σε λύσεις που φαίνονταν εκτός κουτιού εκ δεξιών και εξ αριστερών, οι οποίες ωστόσο «δεν βγήκαν». Οι νέες γενιές, παραδόξως, δεν έχουν ούτε ηλικιακά ταμπού: δεν διστάζουν να ψηφίσουν τον μεγαλύτερο σε ηλικία υποψήφιο, αν θεωρούν πως αυτός είναι ο καλύτερος – αυτό έκαναν στις ΗΠΑ, με την αυξημένη επιρροή του Μπέρνι Σάντερς στη νεολαία των Δημοκρατικών, αυτό έκαναν και στη Γαλλία με τον Μελανσόν. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις γενιές των κρίσεων; Η απογοήτευση να αυξήσει σε αυτό το ηλικιακό γκρουπ, που δεν είναι ή έμαθε να μην είναι απολίτικο, τα ποσοστά της αποχής.