Κάτι από τη λογική με την οποία συγκρότησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το πρώτο υπουργικό του συμβούλιο το είχαμε δει το 1996 από τον Κώστα Σημίτη. Ο τότε πρωθυπουργός είχε φτιάξει ένα σχήμα, που πήρε από τον τύπο τον τίτλο «κυβέρνηση υφυπουργών».
Δεν είναι πανομοιότυπες φυσικά οι δύο περιπτώσεις, αλλά υπάρχει κάτι κοινό: Ο πρωθυπουργός δεν εμπιστεύεται τις τεχνοκρατικές και διοικητικές ικανότητες των κεντρικών πολιτικών στελεχών, που εκ των πραγμάτων κερδίζουν τη θέση του υπουργού (άλλη συζήτηση αυτή) και τοποθετεί από «κάτω» υφυπουργούς, της απολύτου εμπιστοσύνης και με βασιζόμενος στην πρότερη επαγγελματική εμπειρία και γενικώς τη σταδιοδρομία τους στον ιδιωτικό τομέα κυρίως, τους αναθέτει να κάνουν την κρίσιμη δουλειά σε κάθε τομέα.
Αλλού μπορεί να λειτουργήσει το σχήμα, καθότι βασίζεται στη θεώρηση της αλληλοσυμπλήρωσης (πολιτικοί και τεχνοκράτες συνεργάζονται) και αλλού όχι, καθώς σε κάθε περίπτωση έχει ένα ρίσκο. Οι ισορροπίες είναι δύσκολες, η λειτουργικότητα για να βρεθεί συνήθως παίρνει χρόνο – κι αν βρεθεί τελικά -, ενώ οι εμφανίζονται και φαινόμενα καχυποψίας και ανταγωνισμού. Ο κλασικός πολιτικός, που τοποθετείται σε ένα υπουργείο, ειδικά στη θέση του υπουργού δεν αποδέχεται εύκολα κάποιον που δεν έχει δώσει τη μάχη του σταυρού και δεν έχουν κοινή αντίληψη για το πολιτικό κόστος – ανεξαρτήτως ποιος έχει δίκιο κάθε φορά. Ο δε τεχνοκράτης, επειδή έχει την απόλυτη εμπιστοσύνη του πρωθυπουργού και είναι δική του επιλογή, συχνά «αδιαφορεί» για τις επιλογές και τις εντολές του υπουργού και λογοδοτεί απευθείας στο Μαξίμου. Έχουν καταστραφεί υπουργικά και σχήματα και κυβερνήσεις πολλές στο παρελθόν εξαιτίας αυτής της «παρεξήγησης». Εάν το σημερινό Μαξίμου καταφέρει να διευθύνει αποτελεσματικά και επιβάλλει αποδοτική συγκατοίκηση στα υπουργεία είναι το μεγάλο στοίχημα του νέου πρωθυπουργού.
Από την άλλη ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε μερικές συμβολικές κινήσεις, που απομένει να πάρουν και ουσία, για να δικαιώσουν προσδοκίες, χωρίς όμως να αποφύγει κάποιες παραλείψεις. Αναφέρω δύο από αυτές τις τελευταίες: Οι γυναίκες είναι μόνο πέντε στο νέο κυβερνητικό σχήμα, ενώ τα ανοίγματα σε άλλους πολιτικούς χώρους δεν είναι τόσο γενναία, πέραν των κυρίων Χρυσοχοίδη και Πιερακάκη – η Λίνα Μενδώνη δεν συμβολίζει κάτι ιδιαίτερο πολιτικά.
Όσο για τις κινήσεις, που έχουν μία ιδιαίτερη αξία, είναι η επιλογή μετριοπαθώς ανθρώπων για τομείς, που σχετίζονται με τις λεγόμενες «ακραίες» και αυταρχικές πολιτικές. Ο Μιχάλης Χρυσοχοίδης, ο Κώστας Τσιάρας και ο Γιώργος Κουμουτσάκος είναι μετριοπαθείς πολιτικοί για τα μέτρα της δεξιάς και δεν δικαιώνουν την κριτική ότι ο Μητσοτάκης υιοθετεί ακροδεξιά ατζέντα στα θέματα της ασφάλειας, της δικαιοσύνης και της μετανάστευσης αντίστοιχα.
Στις επιλογές που έχουν νόημα η ιεράρχηση των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης στην κορυφή, καθώς το κεντρικό στοίχημα της κυβέρνησης είναι η επίτευξη υψηλών αναπτυξιακών ρυθμών στην οικονομία.
Ανεξάρτητα από τις θεωρίες πάντως, το θέμα με όλα τα υπουργικά συμβούλια είναι το εξής: κρίνονται από τις επιδόσεις, το έργο και τις πολιτικές τους. Τα υπόλοιπα είναι για τις πρώτες ημέρες της ευφορίας και των συγχαρητηρίων.
ΥΓ: Δεν ξέρω πόσο σοφό και πολιτικά ορθό είναι να έχεις μία κοινοβουλευτική ομάδα μπαρουτοκαπνισμένων από την εκλογική μάχη να βλέπει ότι τα υπουργεία δόθηκαν σε μία ομάδα “αρίστων υφυπουργών”…
