Πρωτοφανής καύσωνας στη Σιβηρία, με εκατοντάδες καταστροφικές πυρκαγιές. Φονικό κύμα ζέστης στον Καναδά, με τον υδράργυρο στους 49 βαθμούς και πάνω από 130 νεκρούς. Στις ΗΠΑ, η Νέα Υόρκη βρέθηκε στο έλεος πρωτοφανών βροχοπτώσεων, πλημμυρίζοντας υπόγειους σταθμούς μετρό και δρόμους. Πλημμύρες και στη Νότια Ιαπωνία, με τις αρχές να δίνουν εντολή σε περισσότερους από 120.000 κατοίκους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Ο φετινός Ιούνιος ήταν ο θερμότερος όλων των εποχών για τη Βόρεια Αμερική και δεύτερος θερμότερος για την Ευρώπη, χτυπώντας ηχηρό καμπανάκι για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι προσδοκίες ότι τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις στη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 θα συνέβαλλαν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που ευθύνεται για το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου διαψεύσθηκαν, καθώς τα προβλήματα εντείνονται και η Φύση εκπέμπει SOS. Οι θερμοκρασίες αυξάνονται, οι φυσικές καταστροφές επιταχύνονται και οι κυβερνήσεις, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης, δεν διαθέτουν δημοσιονομικά περιθώρια ευελιξίας για να ανταποκριθούν και να λάβουν μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος.
Και όμως, η πανδημία μάς διδάσκει τρία πολύτιμα μαθήματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση του Ινστιτούτου Kearney.
- Πρώτον, ότι η ανθρωπότητα μπορεί, όταν χρειάζεται, να αλλάξει συνήθειες και συμπεριφορές.
- Δεύτερον, η διεθνής συνεργασία είναι πολύτιμη για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και των επιπτώσεων τους.
- Και, τρίτον, η τεχνολογία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων.
Το οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής
Το κόστος από φυσικές καταστροφές κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ την τελευταία δεκαετία, φθάνοντας τα 3 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Kearney, που επικαλείται στοιχεία της ασφαλιστικής εταιρείας ΑΟΝ. Οι αντίρροπες δυνάμεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν μια σειρά από κλάδους, από γεωργία και logistics μέχρι τουρισμό.
Οι επιχειρήσεις σχεδόν σε κάθε γωνιά της Γης δέχονται πιέσεις να προσαρμοσθούν στη νέα πραγματικότητα, καθώς οι ζημίες εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξάνονται και προβλέπεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο την επόμενη δεκαετία.
Έρευνα της Oxford Economics καταδεικνύει ότι έως το 2050, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα είναι μεγαλύτερη από δύο βαθμούς Κελσίου εάν δεν υπάρξουν γενναίες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις.
Ο αντίκτυπος -οικονομικός και κοινωνικός- θα είναι μεγαλύτερος σε χώρες με υψηλότερες θερμοκρασίες. Με βάση τις εκτιμήσεις της Oxford Economics, τα επίπεδα ΑΕΠ σε χώρες όπως Βραζιλία, Ινδία, Πακιστάν, Νιγηρία, Σιγκαπούρη και Ταϊλάνδη θα είναι 7% με 12% χαμηλότερα από ό,τι σε ένα σενάριο χωρίς αύξηση της μέσης θερμοκρασίας.
Ήδη διεθνείς οργανισμοί, εθνικές κυβερνήσεις και ιδιωτικές επιχειρήσεις έχουν προβεί σε σειρά μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου.
Στα μέτρα συγκαταλέγεται η ανάπτυξη και εφαρμογή μηχανισμών τιμολόγησης άνθρακα, κίνητρα για στροφή προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και επενδύσεις σε υποδομές ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή. Οι έως τώρα πρωτοβουλίες κρίνονται ανεπαρκείς, καθώς η θερμοκρασία συνεχίζει να αυξάνεται όπως και η συχνότητα και ένταση των φυσικών καταστροφών.
Πανδημία και κλιματική κρίση
Ούτε η πανδημία Covid-19 δεν κατάφερε να συγκρατήσει την κλιματική κρίση. Από τότε που ξέσπασε ο κορωνοϊός, η Σιβηρία “είδε” θερμοκρασίες που έφθασαν μέχρι και τους 48 βαθμούς Κελσίου. Οι αμμοθύελλες από σκόνη της Σαχάρας έφθασαν μέχρι τον ουρανό της Όμαχα, ενώ ο καπνός από τις πυρκαγιές της Αυστραλίας -που έκαναν στάχτη περισσότερο από το 20% των δασών της χώρας- έφθασαν μέχρι το Μπουένος Άιρες, σε απόσταση άνω των 7.500 μιλίων.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή θα εντείνει τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού σε πολλές χώρες. Ο κίνδυνος ενός μεγάλου κύματος εκτοπισμένων, τα προβλήματα στις αλυσίδες τροφοδοσίας και το αυξανόμενο κόστος λόγω έλλειψης βασικών πόρων, όπως το νερό, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Covid-19 και πολύτιμα διδάγματα
Ένα πράγμα που μας δίδαξε η πανδημία είναι ότι οι προκλήσεις μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες. Η «περιπέτεια» του κορωνοϊού έχει ήδη αποκαλύψει νέες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Το πρώτο “μάθημα” από την εμπειρία της πανδημίας είναι ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις μπορούν και αλλάζουν συμπεριφορά και τακτικές στον απόηχο εξωγενών σοκ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τηλε-εργασία, με αναρίθμητο προσωπικό μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, που εγκατέλειψαν τα γραφεία τους για να συνεχίσουν να δουλεύουν μέσω υπολογιστή από το σπίτι. Για πολλούς, η μετάβαση αποδείχθηκε πολύ πιο ομαλή από ό,τι αναμενόταν. Η εργασία εξ αποστάσεως συνέβαλε στη μείωση του λειτουργικού κόστους για πολλές επιχειρήσεις.
Ορισμένες μεγάλες πολυεθνικές, όπως το Twitter και Facebook, σχεδιάζουν να επιτρέψουν σε πολλούς εργαζομένους να συνεχίσουν να δουλεύουν εξ αποστάσεως. Υπάρχουν όμως και επιχειρήσεις σε κλάδους όπως ο τουρισμός, αερομεταφορές και φιλοξενία, όπου δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν λύσεις όπως η εξ αποστάσεως εργασία.
Το δεύτερο σημαντικό “μάθημα” σε παραλληλισμό της πανδημίας και των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, είναι ότι η επίλυση παγκοσμίων προβλημάτων προϋποθέτει και παγκόσμιες λύσεις. Η έλλειψη συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες.
Η νόσος Covid-19 κατέδειξε ότι ένας ιός μπορεί να εξελιχθεί σε πανδημία μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η έλλειψη διεθνούς συνεργασίας και η αδυναμία συντονισμού στις προσπάθειες ανάσχεσης της νόσου ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την εξέλιξή της σε υγειονομική κρίση.
Η συνεργασία για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα είναι αναγκαία, διασφαλίζοντας ότι ακόμη και οι αδύναμες οικονομικά χώρες δεν θα μείνουν πίσω.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ο ρόλος της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση κρίσιμων προκλήσεων. Η τεχνολογία βρέθηκε στο επίκεντρο των προσπαθειών για να τεθεί υπό έλεγχο ο κορωνοϊός, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών για θεραπεία και εμβόλια, τεστ ανίχνευσης και εντοπισμού θέσης. Χάρη στην τεχνολογία και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές δεν θα ήταν εφικτή η τηλε-εργασία για χιλιάδες εργαζομένους.
Η τεχνολογία αποδεικνύεται εξίσου σημαντική και στις προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Οι νέες τεχνολογίες αλλάζουν τον τρόπο που οδηγούμε, καταναλώνουμε ενέργεια και αντιμετωπίζουμε φυσικές καταστροφές. Για παράδειγμα, τα ηλεκτροκίνητα οχήματα αναμένεται να ξεπεράσουν τα 8,5 εκατομμύρια το 2025, από μόλις 2,1 εκατομμύρια το 2019. Η αξία της παγκόσμιας αγοράς ηλιακής ενέργειας αναμένεται να φθάσει τα 223,3 δισ. δολάρια το 2026.
Παρ’ όλα αυτά, η τεχνολογία δεν αποτελεί πανάκεια στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Θα διαδραματίσει όμως σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες προσαρμογής των επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες.
