Δυσοίωνες είναι οι προβλέψει για τη διάρκεια που θα έχει το φαινόμενο των συνεχών ανατιμήσεων, που ήδη καταγράφονται από το πρώτο εξάμηνο του έτους. Πολλοί κορυφαίοι αναλυτές καταγράφουν την ανησυχία τους για την πορεία των τιμών, που συνδυαζόμενη με την εξέλιξη της πανδημίας, δημιουργούν ένα έντονο κλίμα αβεβαιότητας στην οικονομία.
Ειδικότερα, σε σημείωμά του στο blog του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι αναλυτές του Ταμείου Τομπίας Άντριαν και Γκίτα Γκόπιναθ αναφέρουν ότι πολλές χώρες αντιμετωπίζουν έναν πληθωρισμό πολύ πάνω από τους στόχους της νομισματικής τους πολιτικής. «Ο πληθωρισμός είναι πιθανό να είναι υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως» υποστηρίζουν, εγκαταλείποντας και αυτοί με τη σειρά τους τον χαρακτηριστικό «παροδικός».
Πλήγμα στους ευάλωτους
:Σε αυτό το περιβάλλον, είναι σημαντικό για τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να κοινοποιούν προσεκτικά τις πολιτικές τους ενέργειες, ώστε να μην προκληθεί πανικός στην αγορά που θα είχε επιβλαβείς επιπτώσεις όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, ειδικά σε αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες με υψηλή μόχλευση.
Όπως αναφέρεται, από τους αναλυτές του ΔΝΤ οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων έχουν τροφοδοτήσει υψηλότερο πληθωρισμό σε πολλές χώρες. Αυτοί οι παγκόσμιοι παράγοντες ενδέχεται να συνεχίσουν να αυξάνουν τον πληθωρισμό το 2022, ιδιαίτερα οι υψηλές τιμές των τροφίμων. Αυτό, όπως αναφέρεται, έχει ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για τα νοικοκυριά σε χώρες χαμηλού εισοδήματος όπου περίπου το 40 τοις εκατό των καταναλωτικών δαπανών αφορά τρόφιμα.
Επιδείνωση κλίματος
Όπως, επίσης σημειώνει χαρακτηριστικά η Eurobank, στην τακτική της έκδοση για την ελληνική οικονομία, λόγω της υγειονομικής συγκυρίας, από όλους τους δείκτες εμπιστοσύνης που συνθέτουν τον δείκτη οικονομικού κλίματος που κατασκευάζει το ΙΟΒΕ, ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αρνητική απόκλιση σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Σύμφωνα με την Eurobank, πέραν των εξελίξεων στο μέτωπο της πανδημίας, η πρόσφατη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για την πορεία του γενικού επιπέδου των τιμών τον Νοέμβριο 2021, επιβεβαίωσε τις ανησυχίες για επιταχυνόμενο πληθωρισμό στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης.
Αναλυτικά, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) εκτιμάται στο 4,3% τον Νοέμβριο 2021 (4,9% στην Ευρωζώνη) από 2,8% τον Οκτώβριο 2021 (4,1% στην Ευρωζώνη). Σε αυτά τα αποτελέσματα προστίθεται η ανακοίνωση της εξαμηνιαίας έκθεσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD Economic Outlook), σύμφωνα με την οποία ο πληθωρισμός στην Ελλάδα προβλέπεται στο 3,1% και 1,5% το 2022 και το 2023 αντίστοιχα.
Πιο ψηλά από τις προβλέψεις
Όπως τονίζεται, η εκτίμηση για το 2022 είναι αρκετά υψηλότερη σε σύγκριση με τις αντίστοιχες προβλέψεις στην εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού 2022 (0,8%) και στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1,0%). Η άνοδος του πληθωρισμού στην Ελλάδα από τον Ιούνιο 2021 συνδέεται εκτός των άλλων παραγόντων και με αποτελέσματα βάσης, λόγω των αρνητικών τιμών που έλαβε το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ειδικά το 2ο εξάμηνο 2020 και το 1ο τρίμηνο 2021.
Κορύφωση τους επόμενους μήνες
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η Eurobank, ο ΕνΔΤΚ στην Ελλάδα τον Οκτώβριο 2021, ναι μεν ήταν υψηλότερος κατά 2,8% σε σύγκριση με τον Οκτώβριο 2020, ωστόσο σε σχέση με τον Οκτώβριο 2019, δηλαδή σε διάστημα 2 ετών, η ενίσχυση ήταν μόλις 0,7%. Τους επόμενους μήνες αναμένεται κορύφωση του φαινομένου, διατήρηση σχετικά υψηλών τιμών το 1ο εξάμηνο 2022 (κυρίως το 1ο τρίμηνο 2022) και στη συνέχεια σταδιακή αποκλιμάκωση. Το σενάριο μείωσης του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, κατά τη διάρκεια των μηνών του 2022, υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (σύμφωνα με δηλώσεις της Προέδρου).
Τη Δευτέρα ανακοινώσεις
Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της τράπεζας, «με δεδομένους τους δύο παραπάνω κινδύνους για την επίδοση της οικονομίας το επόμενο χρονικό διάστημα, τη Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2021 αναμένεται η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για τους εθνικούς λογαριασμούς του 3ου τριμήνου 2021. Η δημοσίευση του συνόλου των παρατηρήσεων πολλών δεικτών υψηλής συχνότητας όπως η παραγωγή στη βιομηχανία, οι πωλήσεις στο εμπόριο και το οικονο-μικό κλίμα, ενισχύει την αρχική μας τοποθέτηση, όπως αυτή παρουσιάστηκε στο τεύχος 395 του δελτίου 7 Ημέρες Οικονομία (5 Νοεμβρίου 2021), για συνέχεια της ανάκαμψης το 3ο τρίμηνο 2021, έστω και με επιβραδυνόμενο ρυθμό.»
Τι βλέπει η αγορά
Στο μεταξύ, τον προβληματισμός τους για το πώς θα εξελιχθούν οι τιμές αλλά και η ζήτηση καταθέτουν παράγοντες της αγοράς. Όπως ανέφερε μιλώντας στο 12ο Συνέδριο του ΙΕΛΚΑ ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας αναλύσεων NielsenIQ, Βάιος Δημοράγκας «προφανώς ένας υψηλός πληθωρισμός στο σύνολο των ταχυκίνητων κωδικών και ιδιαίτερα στα τρόφιμα θα οδηγήσει σε ανάσχεση στην κατανάλωση». Πάντως ο κ. Δημοράγκας προσέθεσε ότι «στην αγορά λειτουργεί αυξημένος ανταγωνισμός και ο κάθε παίκτης θα πρέπει να σχεδιάσει τις κινήσεις του με βάση αυτόν». Ήδη, βέβαια, λόγω της ανόδου των τιμών στα σούπερ μάρκετ μέχρι τον Οκτώβριο καταγράφεται άνοδος του τζίρου.
Ο επικεφαλής της NielsenIQ εστίασε και σε ένα θέμα που απασχολεί διεθνώς τους οικονομολόγους και της κυβερνήσεις και αφορά τοότι πλέον οι εισαγωγές από την Κίνα δε λειτουργούν θετικά για τη συγκράτηση των τιμών όπως συνέβαινε για χρόνια, αντίθετα πλέον λειτουργούν ψς πληθωριστικός παράγων.. Όπως, χαρακτηριστικά, είπε ο κ. Δημοράγκας, σε ορισμένες κατηγορίες, η άνοδος του τζίρου αποδίδεται και στις υψηλότερες τιμές που πέρασαν λόγω των διαταραχών στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, ωστόσο, στην πλειοψηφία των προϊόντων δεν έχουν περάσει για την ώρα μεγάλες αυξήσεις, κάτι το οποίο εκτιμάται όμως ότι είναι δύσκολο να αποφευχθεί από το επόμενο έτος. Και βέβαια σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς και το ότι η μετάλλαξη Όμικρον αναμένεται να οδηγήσει σε νέα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, που ήδη εδώ και μήνες, όπως αναφέρθηκε, καταγράφουν προβληματική λειτουργία.
Οι τιμές Οκτωβρίου
Συνολικά, πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός τον Οκτώβριο έτρεξε με ρυθμό 3,4%, σε ετήσια βάση, από 2,2% τον Σεπτέμβριο κι έναντι συρρίκνωσης -1,8% τον Οκτώβριο του 2020. Σε μηνιαία βάση, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 1,5%.
Χαρακτηριστική είναι η επιτάχυνση των τιμών καταναλωτή κατά:
• 11,7% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης.
• 3% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ψωμί, μοσχάρι, αρνί και κατσίκι, πουλερικά, νωπά ψάρια, τυριά, ελαιόλαδο, νωπά λαχανικά, πατάτες, καφές-κακάο-τσάι, ζάχαρη-σοκολάτες-γλυκά-παγωτά, λοιπά τρόφιμα, μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμούς φρούτων. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών σε: δημητριακά για πρωινό, χοιρινό, νωπά φρούτα, λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα.
Έντονη ανησυχία
Αξίζει να σημειωθεί βέβαια οι ανατιμήσεις που έχουν περάσει στα αγαθά, αλλά και αυτές που αναμένεται να καταγραφούν το πρώτο τρίμηνο του 2022 με τους νέους τιμοκαταλόγους, ανησυχούν τους Έλληνες καταναλωτές σε μεγαλύτερο βαθμό από του υπόλοιπους Ευρωπαίους, όπως προκύπτει από έρευνα της Intrum που μόλις δημοσιεύτηκε, αν και πραγματοποιήθηκε το Καλοκαίρι. Τότε, βέβαια, δεν είχε ενταθεί το φαινόμενο και άρα εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς το πόσο έχει επιδεινωθεί το γενικότερο κλίμα. Σύμφωνα, με τον έρευνα το 86% των Ελλήνων ανησυχεί για τις επιπτώσεις των ανατιμήσεων στην οικονομική του κατάσταση. Ακολουθούν οι Λετονοί (84%), οι Ρουμάνοι (83%), οι Πολωνοί (82%) και οι Πορτογάλοι (81%).
