«Εκρηκτικές» διαστάσεις λαμβάνουν οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα, δημιουργώντας νέες απώλειες στα εισοδήματα των πολιτών, οι οποίοι έρχονται καθημερινά σε επαφή με το «τέρας» της ακρίβειας τόσο στα ράφια σούπερ μάρκετ όσο και στους πάγκους των λαϊκών αγορών.
Πλέον, πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για φαινόμενα αισχροκέρδειας στην ελληνική αγορά, καθότι την ώρα που ο γενικός πληθωρισμός «έπεσε» στο 1,8% τον Ιούνιο, ο αντίστοιχος δείκτης των τροφίμων αυξήθηκε κατά 12,2%. Αξίζει να σημειωθεί πως με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής που δημοσιεύτηκαν σήμερα η ομάδα ‘Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά’ αυξάνεται με 2ψήφια ποσοστά για 15 συνεχόμενους μήνες, ενώ συνολικά κινείται ανοδικά για 25 συνεχόμενους μήνες, ήτοι από τον Ιούνιο του 2021! Ακόμη και σε επίπεδο ενός μήνα (Μάιος-Ιούνιος 2023) η άνοδος της συγκεκριμένης κατηγορίας έφτασε το 2,1%, κάτι το οποίο οφείλεται κυρίως στην αύξηση τιμών σε: χοιρινό, νωπά ψάρια, τυριά, νωπά φρούτα, πατάτες.
Τα νοικοκυριά «κόβουν» δαπάνες
Η ανυποχώρητη ακρίβεια στα τρόφιμα δημιουργεί έναν ασφυκτικό κλοιό στα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς δαπανούν πάνω από το 20% του εισοδήματός τους για είδη διατροφής, ενώ για το φτωχότερο 20% του πληθυσμού η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη μιας και το ποσοστό του εισοδήματός τους που αντιστοιχεί στις αγορές βασικών προϊόντων πρώτης ανάγκης αγγίζει το 30%. Το συνολικό ζήτημα είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, καθότι μειώνει ολοένα και περισσότερο την αγοραστική δύναμη των πολιτών, με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής να αναφέρει στην έκθεση που έδωσε πριν λίγες ημέρες στη δημοσιότητα πως «Η διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού κάποιων βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα, επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους δαπανάται σε τρόφιμα, και καθιστά απαραίτητη τη διατήρηση των έκτακτων εισοδηματικών ενισχύσεων με το ανάλογο δημοσιονομικό κόστος».
Το βασικό ζήτημα είναι τα απανωτά πλήγματα στις «πλάτες» των καταναλωτών, οι οποίοι προχωρούν σε περικοπές με όποιον τρόπο μπορούν. Χαμηλές προσδοκίες για το καταναλωτικό κλίμα της χώρας στο επόμενο εξάμηνο καταγράφει η έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος, αποτυπώνοντας την παρούσα κατάσταση και τις προσδοκίες των καταναλωτών για το μέλλον. Στα πιο σημαντικά ευρήματα της τελευταίας έρευνας του ΣΕΛΠΕ είναι ότι 1 στους 2 καταναλωτές προτίθεται να μειώσει τις δαπάνες για αγορά προϊόντων το επόμενο εξάμηνο, ενώ οι πληρωμές λογαριασμών και οι αγορές προϊόντων αποτελούν πλέον τις δύο μεγαλύτερες δαπάνες ως ποσοστού του μηνιαίου εισοδήματος.
Αισχροκέρδεια
Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία δείχνουν κάποιους παραλογισμούς οι οποίοι προκαλούν αντιδράσεις στους καταναλωτές, όπως το ότι η κατηγορία νωπά φρούτα σημείωσε μια τεράστια αύξηση της τάξης του 28,8%, μέσα σε μόλις ένα μήνα (Μάιος-Ιούνιος 2023). Από εκεί και πέρα, σε ετήσιο επίπεδο σημειώθηκαν ανατιμήσεις 13% σε αναψυκτικά/νερό, 14% στα λαχανικά, 15% στα γαλακτοκομικά, 14% στα λάδια και 9,5% στα δημητριακά. Πάντως, πολλοί παράγοντες της αγοράς σημειώνουν με νόημα πως ούτε το Market Pass ούτε το «Καλάθι του νοικοκυριού» είναι σε θέση να δημιουργήσουν συνθήκες μείωση των τιμών στα τρόφιμα. Μάλιστα, το δεύτερο κυβερνητικό μέτρο τυγχάνει της αποδοκιμασίας τόσο της βιομηχανίας τροφίμων όσο και του κόσμου του λιανεμπορίου. Σε κάθε περίπτωση και πρά τους όποιυς ελέγχους γίνονται, έχουν αρχίσει και πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για αισχροκέρδεια από ορισμένες πλευρές, η οποία δεν πατάσσεται.
