Στο φως και μάλιστα εκείνο των Βρυξελών κάτω από την ομπρέλα του Ευρωκοινοβουλίου, έρχεται το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους, εκατοντάδες μετανάστες. Οι επιζώντες θέτουν μια σειρά από ζητήματα τα οποία καλούνται να αναλύσουν οι Αρχές, με τον προβληματισμό όλων, έντονο.
Τα 50 ευρώ έξτρα στα 4000 δολάρια του εισιτηρίου του θανάτου, ήταν που έσωσαν μάλλον τον Αχμάντ Αλ Κιλάνι. Όντας ένας εκ των 104 επιζώντων του ναυαγίου του Adriana στα ανοιχτά της Πύλου τον περασμένο Ιούνιο, κατέθεσε τη συγκλονιστική μαρτυρία του στην εκδήλωση του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου, «Αυτοψία ενός εγκλήματος: Το ναυάγιο της Πύλου», που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Πλήρωσα έξτρα 50 ευρώ για να είμαι στο κατάστρωμα και όχι στα αμπάρια. Στο δεύτερο αμπάρι ήταν περίπου 150 άτομα. Στο πρώτο 200. Στο κατάστρωμα είμασταν άλλοι 300. Όλοι στρυμωγμένοι. Ταξιδεύαμε τέσσερις μέρες, χωρίς φαγητό και νερό, με τη μηχανή του πλοίου να χαλάει και να την επισκευάζουμε. Κάποιοι έπιναν νερό από τη θάλασσα. Πέντε νεκρούς είχαμε πριν ακόμη το ναυάγιο στο πλοίο. Από την πείνα, από τη δίψα, από την απελπισία. Ο ένας, από το Πακιστάν, πέθανε στα χέρια μου. Καλούσαμε διαρκώς σε βοήθεια. Μας προσέγγισαν δυο εμπορικά σκάφη, που μας έδωσαν νερό και ψωμί. Δεν έφταναν όμως για όλους και ξέσπασε μάχη στο πλοίο», περιέγραψε ο Αχμάντ Αλ Κιλάνι και συνέχισε:
«Την πέμπτη μέρα, στις 14 Ιουνίου, η μηχανή χάλασε ξανά. Καλούσαμε σε βοήθεια. Κάποιοι λένε ότι αρνηθήκαμε τη βοήθεια της ελληνικής ακτοφυλακής. Αυτό είναι ψέμα. Θέλαμε βοήθεια από τον οποιοδήποτε. Μας πλησίασε το σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής. Μας πέταξαν σκοινί να μας σύρουν σε ιταλικά νερά. Δυο φορές απέτυχαν. Την τρίτη φορά, κατάφεραν να μας δέσουν και να μας ρυμουλκήσουν αλλά πήγαινε γρήγορα το σκάφος τους, με αποτέλεσμα το δικό μας να γέρνει επικίνδυνα. Φωνάζαμε να σταματήσουν, αλλά δεν το έκαναν. Το σκάφος μας αναποδογύρισε.
Εγώ επειδή είχα πληρώσει παραπάνω και ήμουν στο κατάστρωμα, έπεσα στη θάλασσα. Το σκάφος με τραβούσε κάτω. Η άνωση με εγκλώβιζε στο αναποδογυρισμένο κατάστρωμα. Προσπάθησα να ξεφύγω. Όταν πια βγήκα στην επιφάνεια το σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής είχε απομακρυνθεί. Ήταν στα 500 περίπου μέτρα. Φώναζα. Παρακαλούσα. Δεν γύρισαν. Προσπάθησα να κολυμπήσω προς αυτούς. Κολύμπησα μια ώρα περίπου. Όταν έφτασα δε μου πέταξαν σωσίβιο. Κατέβασαν δυο λέμβους λίγο αργότερα και μας πήραν. Μια ερώτηση έχω μόνο: Γιατί δε μας βοήθησαν; Σ’ αυτή την ερώτηση θέλω απάντηση από την ελληνική ακτοφυλακή».
Η εκδήλωση είχε στόχο να ρίξει φως στις συνθήκες κάτω από τις οποίες βυθίστηκε το πλοίο και να αναζητηθούν οι ευθύνες για την ανείπωτη τραγωδία του ναυαγίου αυτού, που με τους εκατοντάδες νεκρούς αποτελεί το πλέον πολύνεκρο προσφυγικό ναυάγιο στην Μεσόγειο.
Ο Στέλιος Κούλογλου ανοίγοντας την εκδήλωση δήλωσε ότι «κάνουμε μια προσπάθεια να αποκαλύψουμε τι πραγματικά συνέβη σε αυτό το ναυάγιο, όπου έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άτομα – ενδεχομένως να μη μάθουμε ποτέ ακριβώς πόσα. Οι ελληνικές αρχές έχουν συστηματικά εμποδίσει την δημοσιοποίηση όλων των λεπτομερειών για το τι πραγματικά συνέβη τις κρίσιμες ώρες. Για αυτό η σημερινή συνεδρίαση είναι απαραίτητη, ώστε να μάθουμε τι έγινε, να ευαισθητοποιηθεί η διεθνής κοινή γνώμη και να μη συμβεί ξανά κάτι τέτοιο».
Στην εκδήλωση εκτός από τον επιζώντα Αχμάντ Αλ Κιλάνι, μίλησαν δικηγόροι των θυμάτων, εκπρόσωποι ΜΚΟ, δημοσιογράφοι που ερεύνησαν την υπόθεση, ερευνητές και ιατροδικαστικοί αναλυτές.
Ειδικότερα, ο Στέφανος Λεβίδης, από την ερευνητική ομάδα Forensis, που πραγματοποίησε ενδελεχή μελέτη για τις συνθήκες του ναυαγίου, ανέλυσε λεπτό προς λεπτό τις στιγμές, που οδήγησαν στην ανατροπή και τη βύθιση του Adriana, δείχνοντας βίντεο με τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις του ναυαγίου, το οποίο παρήγαγε η Forensis βασισμένη στις μαρτυρίες των επιζώντων. Όπως εξήγησε ο κ. Λεβίδης, οι ελληνικές αρχές κατάσχεσαν τα κινητά τηλέφωνα, από όσους επέζησαν του ναυαγίου, γιατί περιείχαν βίντεο από το τι πραγματικά συνέβη, ενώ από πλευράς τους, δεν υπήρξε καμία καταγραφή. «Χρησιμοποιήσαμε διαφορετικές πηγές, προκειμένου να ανασυνθέσουμε την αλήθεια, και να καλύψουμε το κενό γνώσης για αυτή την τραγωδία. Ωστόσο έχουμε ακόμη αναπάντητα ερωτήματα. Έχουμε ζητήσει υποβρύχια έρευνα. Το αίτημα μας δεν έχει λάβει απάντηση. Ίσως γιατί με την ανάδυση του υποβρυχίου, θα αναδυθεί επίσης η αποτυχία της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και τα ακράδαντα στοιχεία για τη βύθιση του Adriana».
Ο δημοσιογράφος της γαλλικής εφημερίδας Liberation, Fabien Perrier, ήταν από τους πρώτους, που βρέθηκαν στην Καλαμάτα, μόλις έγινε γνωστό το ναυάγιο. «Ήταν από τα πιο δύσκολα και επίπονα ρεπορτάζ που έχω κάνει. Το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν οι ελληνικές αρχές. Στείλαμε πολλά ερωτήματα αλλά δε λάβαμε απαντήσεις. Τα αναπάντητα ερωτήματα με κρατούν άγρυπνο τα βράδια, αλλά κρατούν επίσης και όλους τους συγγενείς των θυμάτων και των αγνοούμενων. Τους οφείλουμε απαντήσεις». Επίσης, «σε ευρωπαϊκό επίπεδο ετοιμάζουμε νόμους για τη μετανάστευση, που ενισχύουν την λογική της Ευρώπης-φρούριο. Αυτοί οι νόμοι προετοιμάζουν κι άλλα τέτοια ναυάγια με νεκρούς ανθρώπους, που έρχονται στην Ευρώπη για μια καλύτερη ζωή», προσέθεσε.
Ο Αλέξανδρος Γεωργούλης, δικηγόρος των κατηγορούμενων άδικα ως διακινητών-κυβερνητών του άτυχου πλοίου, εξήγησε ότι η ποινικοποίηση των προσφύγων του ναυαγίου της Πύλου δε διαφέρει από τις χιλιάδες άλλες περιπτώσεις στα ελληνικά δικαστήρια, όπου άδικα καταδικάζονται συνοπτικά ως διακινητές άτυχοι μετανάστες, που έτυχε να βρίσκονται δίπλα στο πηδάλιο του πλοίου, όταν αυτό εντοπίζεται από τις ελληνικές αρχές. Αυτή η πρακτική αποτελεί κομμάτι της αποτυχημένης αποτρεπτικής πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης, και έχει γεμίσει τις φυλακές με άδικα καταδικασμένους ως διακινητές πρόσφυγες σε δεκάδες χρόνια φυλακής ο καθένας. «Βλέπουμε ζωές να καταστρέφονται σε δίκες των λίγων λεπτών. Βλέπουμε πατεράδες που βλέπουν τα παιδιά τους για πρώτη φορά στην αίθουσα των δικαστηρίων. Ζητάμε ένα απλό πράγμα: να απολαμβάνουν όλοι μια δίκαιη δίκη ανεξαρτήτως του χρώματος του δέρματός τους», τόνισε ο δικηγόρος.
Ο Βασίλης Παπαδόπουλος, συνήγορος των επιζώντων του ναυαγίου, ο οποίος παρουσίασε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το πέρασμα της Μεσογείου είναι το πλέον θανατηφόρο παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Παπαδόπουλος, από το 2014 και μετά που τηρούνται στοιχεία, έχουν χαθεί στη θάλασσα πάνω από 27000 άνθρωποι.
«Η αποτρεπτική πολιτική της ΕΕ είναι μια πρακτική που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Όταν ακούμε όρους ακόμη και από πρωθυπουργικά χείλη, όπως υβριδικός πόλεμος, όπου οι μετανάστες είναι τα όπλα, καταλήγουμε να έχουμε ναυάγια σαν της Πύλου. Όταν βλέπουμε την νοοτροπία αυτών των όρων να εντάσσεται σε ευρωπαϊκά νομικά κείμενα, δε μπορούμε παρά να ανησυχούμε. Όπως έκανε και στην περίπτωση της Ουκρανίας, η προστασία των αιτούντων ασύλου θα πρέπει να είναι μέλημα της ΕΕ και στα σύνορά της, όπου θα πρέπει να παίξει τον ρόλο που της αντιστοιχεί: της προστάτιδος των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αν θέλει να λέει ότι αυτό είναι στους καταστατικούς της σκοπούς», δήλωσε.
Η Ειρήνη Γαϊτάνου, εκπροσωπώντας τη ΜΚΟ Refugee Support Aegean, παρατήρησε από την πλευρά της ότι το επόμενο διάστημα θα μας απασχολήσει «η ανεξάρτητη έρευνα και απόδοση ευθυνών ακόμη και ποινικών». «Υπάρχει ζήτημα για τη μεταχείριση των επιζώντων. Ήταν υπό κράτηση, σε μια αποθήκη, ξυπόλητοι να κοιμούνται στο πάτωμα. Αλλά δεν είναι μοναδική περίπτωση. Έχουμε πρακτικές βίας στη Λέσβο και στη Σάμο. Το καταγράφουν οι Γιατροί χωρίς Σύνορα αυτό. Οι θεσμοθετημένες πολιτικές και πρακτικές αποτροπής μαζί με τις παράνομες, όπως τα pushbacks, ή οι πολιτικές ασύλου παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα και σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν και στο θάνατο. Τώρα που συζητείται ξανά η ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, ακούμε πράγματα που αποτελούν οπισθοδρόμηση. Πρέπει να βρούμε τρόπους για να σταματήσουν τα ταξίδια του θανάτου», συμπλήρωσε.
Ο δημοσιογράφος της ερευνητικής ομάδας Solomon, Σταύρος Μαλιχούδης, που πραγματοποίησε έρευνα για το ναυάγιο της Πύλου σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Forensis, τον γερμανικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό StrgF/ARD, και τη βρετανική εφημερίδα The Guardian, και η οποία βραβεύτηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το βραβείο Δημοσιογραφίας «Δάφνη Καρουάνα Γκαλίθια», (αφιερωμένο στην δολοφονημένη Μαλτέζα δημοσιογράφο), περιέγραψε τα ευρήματα της έρευνάς τους, που επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες των επιζώντων για ευθύνες της Ελληνικής Ακτοφυλακής για το ναυάγιο αλλά και για πιέσεις που δέχθηκαν για το τι θα καταθέσουν, όπως και για το προφίλ των πραγματικών διακινητών.
«To σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής ΛΣ920, αυτό που επιχείρησε εκείνη τη μέρα, όπως έδειξε η βραβευμένη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πλέον σχετική δημοσιογραφική έρευνα, είναι ένα υπερσύγχρονο σκάφος, αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ, η αγορά του οποίου μάλιστα έχει συγχρηματοδοτηθεί από την ΕΕ. Ο καπετάνιος του ήταν εξαιρετικά έμπειρος. Άρα στην επιχείρηση υπήρχαν οι καλύτερες προδιαγραφές για να μην υπάρξουν απώλειες ζωών», δήλωσε ο δημοσιογράφος.
Ο διασώστης Ιάσονας Αποστολόπουλος περιέγραψε μέσα από την πολυετή εμπειρία του τις συνθήκες υπό τις οποίες πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες με κίνδυνο της ζωής τους επιχειρούν το πέρασμα προς την Ευρώπη. «Αν δεν ήταν πρόσφυγες, οι αρχές θα τους είχαν σώσει», τόνισε και υπογράμμισε ότι «στο επιχείρημα ότι φταίνε οι διακινητές που τους βάζουν σε αυτά τα πλοία, η απάντηση είναι ότι οι διακινητές υπάρχουν εξαιτίας των ευρωπαϊκών πολιτικών για τη μετανάστευση. Επειδή δεν έχουμε εξασφαλίσει ασφαλείς και νόμιμες οδούς για τους αιτούντες άσυλο».
Τέλος, ο δημοσιογράφος της Εφημερίδας των Συντακτών, Αντώνης Τελόπουλος, μεταφέροντας πληροφορίες για την κατάσταση του προσφυγικού προβλήματος στα σύνορα του Έβρου, σχολίασε πως η αλλαγή σε κοινωνικό επίπεδο της αντιμετώπισης του προσφυγικού εντοπίζεται χρονικά στην κρίση του Έβρου όταν η κυβέρνηση επιχείρησε να εργαλειοποιήσει «έξυπνα μεν, κυνικά δε» το προσφυγικό πρόβλημα για πολιτικούς σκοπούς, με αποτέλεσμα όμως τη γιγάντωση των ακροδεξιών δυνάμεων.
Στην εκδήλωση έδωσε το παρών και ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Δημήτρης Παπαδημούλης, που σε σύντομη παρέμβασή του υπογράμμισε την σημασία της πρωτοβουλίας του Στ. Κούλογλου να αναδείξει στις Βρυξέλλες το ζήτημα της διερεύνησης των συνθηκών του πολύνεκρου ναυαγίου, και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Πέτρος Κόκκαλης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί για το ελληνικό κοινό στις 23 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Τριανόν στην Αθήνα.
