Σε πανελλαδικό επίπεδο καταγράφεται μια αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης καιρικών επεισοδίων, που προκαλούν σημαντικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα στην Ελλάδα, σε μια αυξητική πορεία που συνάδει με την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής.
Οπως σημειώνουν όμως οι μελετητές, τα ισχυρά καιρικά φαινόμενα αποκαλύπτουν και τα μεγάλα ελλείμματα στις υποδομές της χώρας, ειδικά στην Αθήνα και στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου παρατηρείται υπερσυγκέντρωση πληθυσμού. Η συσχέτιση των συνεπειών της κλιματικής απορρύθμισης με τις καταστροφικές συνέπειες των καιρικών φαινομένων φαίνεται και στις περιπτώσεις των βροχοπτώσεων σε περιοχές που επλήγησαν από πυρκαγιές, όπου οι συνέπειες της νεροποντής είναι πολύ αυξημένες.
Σχεδόν 500 καιρικά επεισόδια που προκάλεσαν κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις καταγράφηκαν την περίοδο 2000-2020 σε ειδική πλατφόρμα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Περίπου το ένα τρίτο από αυτά είχαν βαριές επιπτώσεις και το 37% σημαντικές. Πάνω από 214 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αυτά. Το 61,4% των φαινομένων αφορά πλημμύρες, με πιο επικίνδυνους μήνες για πλημμυρικά φαινόμενα τους φθινοπωρινούς και τους χειμερινούς. Τα στοιχεία προέρχονται από μελέτη ερευνητών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) του Αστεροσκοπείου (Κ. Παπαγιαννάκη, Α. Σαλονικίδη, Β. Κοτρώνη και Κ. Λαγουβάρδος).
Η γεωγραφική κατανομή των επεισοδίων αναδεικνύει ως περισσότερο πληττόμενες περιοχές την Αττική, τη Θεσσαλονίκη, την Ηλεία και τα Χανιά. Στην Αττική καταγράφεται σχεδόν το ένα στα τρία καιρικά φαινόμενα με κοινωνικές επιπτώσεις. «Ως η πλέον πυκνοκατοικημένη και σημαντικότερη βιομηχανική και εμπορική περιφέρεια της Ελλάδας, και έχοντας υποστεί εκτεταμένη αποδάσωση και αστικοποίηση, η Αττική αποτελεί μια ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή» σημειώνουν οι ερευνητές.
Στην Αθήνα την τελευταία 30ετία παρατηρείται μια ισχυρή πύκνωση των ραγδαίων βροχοπτώσεων
Οπως σημειώνουν οι ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών σε μελέτη τους (δρ Δήμητρα Φουντά και καθηγητής Νίκος Μιχαλόπουλος) στο πλαίσιο του CLIMPACT, «η σύγκριση της τελευταίας 30ετίας (1991-2020) σε σχέση με την προηγούμενή της (1961-1990) έδειξε αύξηση στη μέση ετήσια βροχόπτωση κατά 15% περίπου κατά την τελευταία περίοδο, με ταυτόχρονη μείωση του αριθμού ημερών βροχής κατά περίπου 3%». Στην Αθήνα την τελευταία 30ετία παρατηρείται μια ισχυρή πύκνωση των ραγδαίων βροχοπτώσεων, που μπορεί να προκαλέσουν πλημμυρικά φαινόμενα και καταστροφές. Το αποτέλεσμα είναι μια εντυπωσιακή διαφοροποίηση όσον αφορά την κατανομή της έντασης των βροχών.
Η συχνότητα εμφάνισης ημερών με βροχόπτωση μεγαλύτερη των 30 χιλιοστών διπλασιάστηκε την περίοδο 1991-2020, ενώ η αντίστοιχη με βροχόπτωση άνω των 40 χιλιοστών αυξήθηκε κατά 77%! Επίσης, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού του Αστεροσκοπείου στο Θησείο, την 30ετία 1991-2020 καταγράφηκαν 17 ημέρες όπου η ημερήσια βροχόπτωση ξεπέρασε τα 50 χιλιοστά, έναντι 10 ημερών της περιόδου 1961-1990. «Υπολογίστηκε ότι περίπου το 30% της συνολικής βροχόπτωσης κατά την περίοδο 1991-2020 συγκεντρώθηκε από επεισόδια έντονης βροχόπτωσης (> 30 χιλ./ημέρα), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την περίοδο 1961-1990 ήταν 16%. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την αύξηση της ραγδαιότητας των βροχοπτώσεων στην περιοχή, ανεξάρτητα από τις όποιες μεταβολές του μέσου ύψους ή των συνολικών ημερών βροχόπτωσης» σημειώνουν οι ερευνητές του ΕΕΑ. Αν και τα περισσότερα μοντέλα για την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα προβλέπουν ενίσχυση των φαινομένων ξηρασίας, στην Αθήνα καταγράφεται αύξηση στη μέση ετήσια βροχόπτωση κατά 15% (στη σύγκριση των δύο περιόδων 1961-1990 και 1991-2000), με πολύ μεγάλη όμως άνοδο της συχνότητας των ραγδαίων και έντονων βροχών, όπως προβλέπουν τα κλιματικά σενάρια.
