Την ανάγκη αντιμετώπισης της δημογραφικής κρίσης ως προβλήματος που απαιτεί μακρόπνοη στρατηγική και εθνική συνεννόηση επισήμαναν οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης στο σχετικό συνέδριο του Economist, με δεδομένη μάλιστα την πρόβλεψη-σοκ της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, ότι το 2030 η Ελλάδα θα είναι η γηραιότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οπως χαρακτηριστικά επισημάνθηκε από το σύνολο των συμμετεχόντων στο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Εργασίας, σε συνεργασία με τη HOPEgenesis και με την υποστήριξη του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, η δημογραφική κρίση αποτελεί απειλή για όλη την Ευρώπη, οι προκλήσεις είναι πολλές, όπως όμως και οι ευκαιρίες. Για να καταλήξουν ότι απαιτείται πολλή δουλειά και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα, διότι ο χρόνος πιέζει.
Οπως υπογράμμισαν τόσο ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης όσο και ο υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου, σε λιγότερο από 10 χρόνια, το 2030, η χώρα μας θα είναι η γηραιότερη στην Ευρώπη. Είδηση που δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, καθώς ήδη σήμερα βρισκόμαστε στη δεύτερη χειρότερη θέση, κάτω από την Ιταλία.
Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat και οι προβολές των δημογραφικών τάσεων στην Ε.Ε. είναι άκρως αποκαλυπτικά. Στην Ελλάδα, εδώ και τέσσερις δεκαετίες, μειώνεται ο αριθμός των φοιτητών και των μαθητών, μειώνεται ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός και παράλληλα αυξάνεται ο ηλικιακός μέσος όρος του. Πλέον, οι μισοί Ελληνες είναι άνω των 50 ετών. Οπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. αναμένεται μείωση του αγροτικού πληθυσμού, ο οποίος μέχρι το 2050 θα είναι μικρότερος από 10%. Παράλληλα, δε, με τη γήρανση του πληθυσμού οι προβολές δείχνουν και μείωση. Μάλιστα, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης στο συνέδριο, η μείωση αυτή αναμένεται να φανεί κιόλας από τα στοιχεία της νέας απογραφής. Η Eurostat άλλωστε εκτιμά πως ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο μέχρι το 2050 και κατά δύο εκατομμύρια μέχρι το 2070. Η υπογεννητικότητα μαστίζει επίσης την ελληνική κοινωνία πολλά χρόνια τώρα, δρώντας ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο Ελληνας υπουργός Εργασίας προανήγγειλε νέες δράσεις που θα αναληφθούν άμεσα, από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το αμέσως επόμενο διάστημα, ενώ παρουσίασε και τα 5 νέα μέτρα κοινωνικού περιεχομένου που προωθεί άμεσα το υπουργείο Εργασίας στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της υπογεννητικότητας και του περιορισμού των αρνητικών συνεπειών, «αναγνωρίζοντας ότι το δημογραφικό αποτελεί μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα, που μπορεί να δημιουργήσει υπαρξιακούς κινδύνους για το συνταξιοδοτικό σύστημα, το σύστημα υγείας, την οικονομία και την εθνική ασφάλεια».
Τα μέτρα αυτά είναι το νέο πρόγραμμα «νταντάδες της γειτονιάς», η δημιουργία μονάδων παιδικής μέριμνας σε 120 μεγάλες επιχειρήσεις, η χρηματοδότηση της δημιουργίας 50.000 νέων θέσεων για βρέφη και νήπια σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και η παράλληλη προώθηση της δημιουργίας 150 νέων Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, η στήριξη των μητέρων που είναι εκτός αγοράς εργασίας, με στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης και, τέλος, η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση.
Στο θέμα του νέου επικουρικού συστήματος αναφέρθηκε εξάλλου και ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, επισημαίνοντας ότι πριν από μερικές δεκαετίες 4-5 εργαζόμενοι αντιστοιχούσαν σε κάθε συνταξιούχο, ενώ σήμερα η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζομένους είναι 1:1,7 και ακόμη και οι πιο αισιόδοξες προβολές για το μέλλον δεν την εκτιμούν σε παραπάνω από 1:2». Σύμφωνα με τον υφυπουργό, το ποσοστό γονιμότητας μειώνεται εδώ και δεκαετίες, έπεσε κάτω από το όριο του 2,1 που απαιτείται για να διατηρηθεί ο πληθυσμός σταθερός (εκτός μεταναστευτικών ροών) στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και σήμερα βρίσκεται στο 1,4 με προοπτικές μικρής μόνο ανάκαμψης.
Πιέσεις θεσμών για τις εκκρεμείς συντάξεις
Με τους επικεφαλής των θεσμών συναντήθηκε χθες το μεσημέρι ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, στο πλαίσιο της επίσκεψης των εκπροσώπων των δανειστών, για τη 12η μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Το κεντρικό θέμα της συζήτησης ήταν για μία ακόμη φορά αυτό των εκκρεμών συντάξεων καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών θέτουν μετ’ επιτάσεως το θέμα της εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΕΦΚΑ προς τους δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους. Η πορεία των εκκρεμών συντάξεων άλλωστε είχε απασχολήσει και τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών, που στις συναντήσεις της προηγούμενης εβδομάδας είχαν θέσει στο μικροσκόπιο την πορεία διεκπεραίωσής τους, καθώς και το ύψος των ποσών που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του 2022 για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων αυτών οφειλών του Δημοσίου. Σύμφωνα με κύκλους από το υπουργείο Εργασίας, κατά τη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε σε καλό κλίμα, ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε την πρόοδο που έχει συντελεστεί καθώς και τις εκτιμήσεις για το αμέσως επόμενο διάστημα, με δεδομένο τον στόχο που έχει τεθεί από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου για αύξηση του ρυθμού απονομής των εκκρεμών συντάξεων και δραστική μείωση του στοκ έως το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Μάλιστα, συμφωνήθηκε, κατά πληροφορίες, ο υπουργός να ενημερώνει τακτικά τους εκπροσώπους των θεσμών τόσο για την πορεία των εκκρεμών συντάξεων όσο και για τη διαδικασία απονομής των συντάξεων γενικά, με τον κ. Χατζηδάκη να εμφανίζεται αποφασισμένος να αντιμετωπίσει το θέμα ως κορυφαία προτεραιότητα.
