Έρχεται … βαρυχειμωνιά για το οικογενειακό πορτοφόλι – Εφιαλτικά σενάρια για τις τιμές των καυσίμων

Σενάρια «τρόμου» είναι αυτά που καταγράφουν διεθνείς αναλυτές για την πορεία των τιμών των καυσίμων εν όψει του χειμώνα. Σε συνδυασμό μάλιστα με ελλείψεις στην αλυσίδα προσφοράς προϊόντων, την αύξηση της ζήτησης λόγω επαναφοράς σε μια σχετική κανονικότητα της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και την εκτίναξη του μεταφορικού κόστος, προϊδεάζουν για ένα έντονα ανοδικό σπιράλ στις τιμές όλων των ειδών πρώτης ανάγκης.

Βέβαια, η τελική εικόνα θα ξεκαθαρίσει προϊόντος του χρόνου και θα εξαρτηθεί άμεσα από δυο παράγοντες. Από την εξέλιξη της πανδημίας, και το πώς θα επηρεαστεί η ζήτηση, αλλά κυρίως από την πορεία του καιρού. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση ανάλυση των Financial Times η έλευση ενός χειμώνα χωρίς έντονα κύματα ψύχους μπορεί να οδηγήσει από το νέο έτος σε μια αποκλιμάκωση των τιμών αερίου, που σε συνδυασμό με την αύξηση των αποθεμάτων και την πλήρη λειτουργία του Nordstream 2, να αποκαταστήσει μια ισορροπία. Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα τα αποθέματα αερίου στην Ευρώπη είναι μόλις 74,5% από 95% που θα ήταν φυσιολογικά.

Ρίσκο στον προϋπολογισμό

Στο πλαίσιο αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η καταγραφή του σεναρίου με τις τιμές καυσίμων πάνω στις οποίες θα στηθεί το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, που θα οδεύσει προς ψήφιση το Νοέμβριο. Κι αυτό γιατί η εκτόξευση των τιμών στα καύσιμα «ψαλιδίζει» την ανάπτυξη, περιορίζει τη ζήτηση, ενώ δημιουργεί αυξημένα εμπορικά ελλείμματα καθώς, πλέον οι εθνικοί ενεργειακοί πόροι, ένεκα κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων, δεν συνιστούν κρίσιμο παράγοντα στην εθνική οικονομία.

Τα σενάρια

Ήδη, πάντως οι προβολές για τους επόμενους μήνες σε σχέση με τις τιμές προκαλούν δέος, έστω και αν δεν αποτυπώνονται επακριβώς στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού που κατατίθεται τη Δευτέρα στη Βουλή.

Ήδη, κυρίως, στις διεθνείς αγορές,  στο φυσικό αέριο, τόσο αυτό που παραδίδεται μέσω αγωγών όσο και του υγροποιημένου, γίνεται «πάρτι» τιμών. Ακολουθεί βέβαια και το πετρέλαιο.

Μάλιστα όπως τονίζεται από αναλυτές το πετρέλαιο θα πιθανόν να έχει μια πιο έντονα ανοδική πορεία, καθώς πολλοί μεγάλοι καταναλωτές ενεργειακών προϊόντων μπορεί να στραφούν σε αυτό.

Έκρηξη τιμών στο φυσικό αέριο

Πάντως από τις διεθνείς αγορές (Title Transfer Facility ή Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, που είναι ένα εικονικό σημείο διαπραγμάτευσης/συναλλαγών φυσικού αερίου στην Ολλανδία, που λειτουργεί ως σημείο αναφοράς) η εικόνα είναι άκρως ανησυχητική, με την τιμή του αερίου να κινείται γύρων από τα 100 ευρώ ανά Mwh, σχεδόν έξι με επτά φορές πάνω από τα περυσινά επίπεδα.

Επιπρόσθετα, οι τιμές λιανικής ήδη στο από το Σεπτέμβριο έχουν εκτοξευτεί κι έχουν πάει στα 0,0069 ευρώ/Kwh από 0032 που ήταν πέρυσι. Μάλιστα,  το επόμενο διάστημα και εφόσον παραμείνουν οι σημερινές συνθήκες διεθνώς τότε αναμένεται περαιτέρω αύξηση στα τιμολόγια λιανικής καθώς παγίως οι προμηθευτές περνούν σχεδόν αυτόματα τις αυξήσεις στην αλυσίδα αξίας.

Στο φόντο αυτό σάλο έχει προκαλέσει από χτες ανάλυση της Bank of America που αναφέρει ότι η παγκόσμια έλλειψη ενέργειας θα μπορούσε να οδηγήσει την τιμή του πετρελαίου πάνω από τα 100 δολάρια για πρώτη φορά από το 2014 και να πυροδοτήσει την επόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση, σύμφωνα με την

Όπως αναφέρει η BoA οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν ήδη εκτοξευτεί σε επίπεδα που αντιστοιχούν σε πετρέλαιο αξίας 200 δολαρίων το βαρέλι εκτιμώντας ότι μια αύξηση της ζήτησης για ντήζελ θα μπορούσε να οδηγήσει και το αργό σε αντίστοιχη περιοχή. Σύμφωνα, δε, με τους αναλυτές της τράπεζας, με τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική να έχουν φτάσει στα όριά τους και τα κόστη ενέργειας να κινούνται ανοδικά ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μακροοικονομική κρίση.

Άνοδος τιμών στο πετρέλαιο

Με όλα αυτά να συμβαίνουν διεθνώς, με το πετρέλαιο να κινείται στα 80 δολάρια το βαρέλι, έχοντας ανατιμηθεί κατά 60%,τελευταία, η έλευση του χειμώνα που ήδη είναι αισθητός σε περιοχές της βόρειας χώρας προκαλεί έντονη ανησυχία στα νοικοκυριά.  Στο πετρέλαιο θέρμανσης οι τιμές αναμένονται να είναι αυξημένες κατά 20%, με τιμές έως και 1,20. Στο φυσικό αέριο με δεδομένο ότι στη χονδρική οι τιμές πάει 6-8 φορές πάνω (ανάλογα με το σημείο παράδοσης –π.χ. πλατφόρμες εξόρυξης, αγωγοί κτλ) αναμένονται φέτος ιστορικά υψηλές τιμές. Μάλιστα ήδη η Ισπανία και η Γαλλία έχουν σπεύσει να επιβάλλουν πλαφόν ώστε να αποτραπεί μια περαιτέρω επιδείνωση των οικονομικών των νοικοκυριών.

Ενεργειακή φτώχεια

Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα με επικεφαλής τον Στέφαν Μπουζαρόφσκι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και πρόεδρο του ερευνητικού δικτύου ενεργειακής φτώχειας Engager, στην οποία αναφέρεται το CNN, μέχρι και 80 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη «πάλευαν» ήδη, πριν από την πανδημία, να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά τον χειμώνα.

Μάλιστα όπως τονίζεται, οι  αυξήσεις των τιμών εκθέτουν ακόμη περισσότερα νοικοκυριά στον κίνδυνο να διακόψουν την παροχή ρεύματος και φυσικού αερίου λόγω οικονομικής δυσχέρειας. Σύμφωνα, δε, με την εν λόγω ανάλυση, πολλά νοικοκυριά είναι ευάλωτα, επειδή τα εισοδήματά τους μειώθηκαν και οι λογαριασμοί αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η ελληνική απάντηση

Χτες πάντως στη Βουλή ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κ. Σκρέκας, παρουσιάζοντας τις σχετικές τροπολογίες στο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας τόνισε ότι το υπό σύσταση Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, θα στηρίξει τους καταναλωτές και τα ευάλωτα νοικοκυριά. Όπως είπε «οι τροπολογίες δίνουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τους πόρους που έρχονται από το σύστημα δημοπρασιών – δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να κατευθυνθούν μέσα από το ειδικό Ταμείο για την Ενεργειακή Μετάβαση, ώστε να απαλύνουμε και να απορροφήσουμε το μεγαλύτερο κομμάτι των ανατιμήσεων που παρατηρούνται στους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.»

Σύμφωνα με τον κ. Σκρέκα, αυτή τη στιγμή μαίνεται μια τεράστια ενεργειακή κρίση σε επίπεδο πλανήτη, η οποία έχει χτυπήσει ιδιαίτερα την Ευρώπη. (Η κρίση) αφορά την τρομακτική αύξηση στις τιμές φυσικού αέριου, που έχουν τετραπλασιαστεί από την αρχή της χρονιάς, είπε ο κ. Σκρέκας και συνέχισε: Το ίδιο συμβαίνει με τις τιμές των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα, που κι αυτές έχουν τετραπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι. Αυτά τα δύο έχουν ωθήσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε εκρηκτική αύξηση στην Ευρώπη – προχθές στην Ιταλία, έσπασαν το ρεκόρ των 200 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα που πουλιόταν σε τιμές χονδρικής, και έφτασε στα 207 ευρώ, ενώ στην Ελλάδα την ίδια μέρα, είχε 132 ευρώ η χονδρεμπορική τιμή της ηλεκτρικής μεγαβατώρας.

Η κριτική

Πάντως ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος χαρακτήρισε ως πρόχειρη και ασαφή την τροπολογία για τη σύσταση «Ταμείου Μετάβασης»: «Είκοσι μέρες μετά την εξαγγελία του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, ότι θα καλυφθεί τουλάχιστον το 80% των αυξήσεων στο ρεύμα για όλους και ότι η επιβάρυνση των καταναλωτών δεν θα ξεπερνά τα δύο ευρώ (εξαγγελία που κατέρριψε λίγες μέρες μετά ο κ. Σκρέκας σε σχετική συνέντευξη Τύπου αφού ανακοίνωσε επιδότηση τάξης των εννέα μόλις ευρώ το μήνα) σήμερα έχουμε την κατάθεση μίας τροπολογίας που δεν λέει στην ουσία τίποτα. Προβλέπεται η σύσταση Ταμείου, με τον καθορισμό του ύψους της επιδότησης, των κριτηρίων των δικαιούχων και της περιόδου εφαρμογής της επιδότησης να παραπέμπονται σε Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών»  είπε ο κ. Φάμελλος. Είπε ακόμη πως η επιδότηση των εννέα ευρώ δεν αντιστοιχεί στις αυξήσεις που βλέπουν και θα δουν και τους επόμενους μήνες τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, και ανέφερε ότι οι αυξήσεις για τα νοικοκυριά με χαμηλές καταναλώσεις, θα ξεπεράσουν τα 15-20 ευρώ για το μήνα Οκτώβριο (46% αύξηση) ενώ για τα νοικοκυριά με μεσαία κατανάλωση η αύξηση θα είναι 57% και θα φτάσει στα 35 ευρώ το μήνα.

Μείωση ΕΦΚ

Σε σχέση πάντως με το κύμα ακρίβειας η  Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδας, ενόψει της διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης από τις 15 Οκτωβρίου, έχει καλέσει την Κυβέρνηση να επανεξετάσει σε βάθος τη δυσβάσταχτη φορολογία που επιβάλλεται στο πετρέλαιο θέρμανσης καθώς και στα καύσιμα κίνησης.

Όπως σημειώνει η ΟΒΕ, από τα μέχρι τώρα στοιχεία, η τιμή εκκίνησης του πετρελαίου θέρμανσης θα είναι αυξημένη λόγω της κατακόρυφης αύξησης κατά 60% και πλέον μέσα σε ένα έτος της τιμής του αργού πετρελαίου, και αποτελεί την σοβαρότερη αιτία που οι καταναλωτές θα κληθούν φέτος να επιβαρυνθούν κατά πολύ , για την αγορά  πετρελαίου θέρμανσης.

«Από τότε που οι κυβερνήσεις επέβαλαν αλλεπάλληλες αυξήσεις στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) συμπαρασύροντας και την αύξηση του ΦΠΑ, όχι μόνο δεν εισπράχθηκαν τα προσδοκώμενα έσοδα του κράτους, αλλά είχαμε σειρά σοβαρών παρενεργειών όπως η καύση υλικών που επιβάρυναν πολλαπλώς το περιβάλλον, η ένταση του παραεμπορίου – λαθρεμπορίου, η μείωση του μεταφορικού έργου, η μείωση της αποδοτικότητας των ενεργοβόρων τομέων της οικονομίας, η αύξηση τιμών σε είδη εξαρτώμενα από την κατανάλωση πετρελαίου και το χειρότερο, η υπονόμευση της υγείας των πληθυσμών που αδυνατούσαν να εξασφαλίσουν θέρμανση» τονίζει η Ομοσπονδία και προσθέτει:

Μπροστά στην τραγική κατάσταση που δημιουργείται η Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδος  επανέρχεται στο πάγιο αίτημα του κλάδου  της μείωσης του ΕΦΚ και η επαναφορά του στα επίπεδα προ του 2011  (21 ευρώ/1.000 λ.) .

Αναμένουμε άμεσα τη σχετική τροποποίηση του νόμου ώστε τον φετινό χειμώνα τα σπίτια να είναι ζεστά, το περιβάλλον καθαρό  και φυσικά να μειωθούν τα  φαινόμενα παραβατικότητας που πλήττουν τους νόμιμους επαγγελματίες του κλάδους μας.

Πετρέλαιο θέρμανσης

(εξέλιξη φόρων ανά 1.000 λίτρα)

πηγη