Μία νέα υγειονομική κρίση που έπεται της πανδημίας COVID-19 και η οποία θα απαιτήσει καλή προετοιμασία, συνεργασία και ενημέρωση των γιατρών, αλλά και οργάνωση του συστήματος υγείας για την αντιμετώπισή της, αναμένει να βγει στην επιφάνεια. Η «long COVID», όπως είναι μία από τις ονομασίες που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της COVID-19, ήδη απασχολεί πολλούς ασθενείς στη χώρα μας που νόσησαν –ακόμα και ήπια σε προηγούμενα πανδημικά κύματα– και οι οποίοι συνεχίζουν να υφίστανται συμπτώματα, όπως εύκολη κόπωση, δύσπνοια, χρόνιο βήχα, αδυναμία συγκέντρωσης, ανοσμία και αγευσία και στην πλειονότητά τους δεν ξέρουν πού να αποταθούν.
Ο διδάκτωρ Μοριακής βιολογίας, ερευνητής στο Τμήμα Παθολογίας στο νοσοκομείο Mount Sinai στο Τορόντο, Ιωάννης Πρασσάς, σε εκδήλωση που διοργάνωσε πρόσφατα η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «έρχεται ένα κύμα ασθενών με μακροχρόνιες παθήσεις COVID. Θα αναμένουμε κάποιες χιλιάδες συμπολίτες μας να μπουν σε αυτόν τον κυκεώνα μακροχρόνιων παθήσεων, τον οποίο πολύ κακώς δεν συνυπολογίζουν στο ζύγισμα που κάνουν οι νέοι στις επιλογές τους». Και αυτό, φυσικά, θα έχει επιπτώσεις στην ευρύτερη λειτουργία του ΕΣΥ.
Ειδικότερα, όπως τόνισε η παιδίατρος Ελένη Ιασωνίδου, δημιουργός της oμάδας «Long COVID, ελληνική ομάδα υποστήριξης» στο facebook, η οποία βιώνει δέκα μήνες μετά τη νόσησή της τις επιπτώσεις της COVID, «υπάρχουμε κι εμείς που νοσήσαμε ήπια και ακόμα δεν έχουμε αναρρώσει. Πρέπει να στηθούν ιατρεία στα οποία να μπορούμε να αποταθούμε. Υπάρχουν άτομα με long COVOD που έχουν γυρίσει 8 και 9 γιατρούς, χωρίς να βρίσκουν απάντηση αρκετές φορές».
Η κ. Ιασωνίδου νόσησε τον Οκτώβριο του 2020. «Και έκτοτε συνεχίζω να έχω προβλήματα υγείας», λέει. Την περίοδο της 14ήμερης καραντίνας νόσησε ήπια, με συμπτώματα έξαρσης άσθματος και ιογενούς λοίμωξης, ανοσία και αγευσία. Τα προβλήματα ξεκίνησαν 20 ημέρες μετά τη λήξη της καραντίνας όταν έγινε διάγνωση περικαρδίτιδας, ενώ παράλληλα εμφάνισε δύσπνοια στην ομιλία, λαχάνιασμα, βήχα, χωρίς ωστόσο οι απεικονιστικές εξετάσεις να έχουν ευρήματα.
«Εκτοτε δεν έχω επιστρέψει στην προ COVID κατάστασή μου», τόνισε και πρόσθεσε ότι «τα συμπτώματα εμφανίζονται με εξάρσεις και υφέσεις και επιπλέον κατά καιρούς εκδηλώνονται συμπτώματα από άλλα όργανα – για παράδειγμα δερματικά, τριχόπτωση, πονοκέφαλος, brain fog (αδυναμία συγκέντρωσης), αρθραλγίες, ωταλγία, ενεργοποίηση έρπη ζωστήρα. Στις υποτροπές παρουσιάζω ταχυκαρδία με βήχα και λαχάνιασμα στην ομιλία και κόπωση. Και όταν μιλάμε για κόπωση, εννοώ μια παράλογα εύκολη κόπωση. Δεν μπορώ να ανέβω έναν όροφο με τα πόδια, εγώ που στην καραντίνα του Μαρτίου 2020 έβγαζα πρόγραμμα αεροβικής γυμναστικής ισχυρής έντασης μιας ώρας. Δεν μπορώ να σηκώσω αγκαλιά το τρίχρονο παιδί μου, δεν μπορώ να περπατήσω σε ανηφόρα. Σε υποτροπή, διανύοντας 700 μέτρα θα χρειαστεί να κάνω 4-5 στάσεις. Δεν μπορώ να ζυμώσω κιμά, όσο αστείο κι αν ακούγεται». Σύμφωνα με την ίδια, η περίοδος μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου ήταν ό,τι κοντινότερο στην κανονικότητα είχε ζήσει από τότε που μολύνθηκε από τον κορωνοϊό. «Αλλά δυστυχώς κράτησε λίγο. Ενα μήνα μετά τον εμβολιασμό μου μπήκα σε υποτροπή και από τη Μεγάλη Εβδομάδα προστέθηκε στα συμπτώματα βραχνάδα στη φωνή, η οποία άρχισε να ανοίγει και να κλείνει ανάλογα με την κόπωση», σημειώνει.
Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, η ιατρική κοινότητα δεν γνωρίζει ακόμα πολλά για τη long COVID. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καταγραφή των ατόμων με μακροχρόνιες επιπτώσεις της COVID. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζονται σε 1,1 εκατομμύριο άτομα, με περίπου 400.000 εξ αυτών να έχουν συμπτώματα για περισσότερο από έναν χρόνο. Στις ΗΠΑ αναφέρεται ότι περισσότεροι από 15.000.000 ασθενείς υποφέρουν από long COVID. Στη χώρα μας, κλινικές νοσοκομείων COVID έχουν δημιουργήσει ιατρεία για τη μακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών, την ύπαρξη των οποίων ωστόσο γνωρίζουν κυρίως όσοι νοσηλεύθηκαν στις κλινικές.
Οπως συμπερασματικά ανέφεραν οι ομιλητές, ένα σημαντικό ποσοστό νοσούντων από COVID-19, ανεξαρτήτως της έντασης της νόσου αλλά και της ηλικίας τους, θα ταλαιπωρηθεί μακροχρόνια. Τόνισαν δε ότι θα πρέπει η πολιτεία να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να ασχοληθεί συντονισμένα.
