Είναι ηπιότεροι από πρόβατα και αγριότεροι από λέοντες.
με το μαχητικό θάρρος των ιπποτών τόσο τέλεια
ώστε δεν γνωρίζω πώς να τους
-Απόσπασμα από το έργο του Αγίου Βερνάρδου του Κλαιρβώ De Laudibus Novae Militiae (12 αιώνας)-
Αλλού βασταγερά κι αλλού κουτσουρεμένα, ανεμοδέρνονται ολοχρονίς τα τειχιά και οι πύργοι ενός καστέλου μεσαιωνικού στη γη των Λακώνων, τεφρόχροα και φαντασμαγορικά ως είναι, κατά το σιγοπέρασμα των αιώνων. Τούτο συμβαίνει απάνω εις την κορωνίδα ενός θεαματικού βραχόλοφου ονόματι Γεράκι, όστις λογαριάζεται ως εις εκ των ριζόβουνων του ωραιοτάτου ψηλόμακρου και πρασινόχαρου όρους του Πάρνωνος.
Ο κόσμος που επισκέπτεται τούτο το καστέλι είναι ολίγος κι απ’ τους ολίγους, ο πιο πολύς, έχει την περιέργεια και τρέχει να το ιδεί μέσα στο καλοκαίρι. Οι καλύτερες εποχές για να το περιηγηθείς, είναι η άνοιξη και το χινόπωρο. Αν είναι καταχείμωνο και έχει αγριοκαίρι, η ανάβαση σ’ αυτό σε δυσκολεύει επειδής, όπως σιμώνει κανείς κοντινά του, εκεί που λογαριάζει όλη την απλωτή καστροπολιτεία ολότελα άψυχη, τα ρημάδια αυτής ανατριχιαστικά αρχινάνε και τρίζουν. Σαν συλλαμβάνουν την παρουσία του ταξιδευτή, ξεκινούν να ομοιάζουνε φρικωδώς νεκραναστημένα, σαν να ροφά και να γιομίζει αίφνης το κάθε πετροκεράμιδό τους με αίμα πόρχεται από τα κατάβαθα της γης. Και τότε, σαν πολυαρίθμητες, ογκώδεις, από μόλυβδο καμωμένες φιγούρες, τα ιστορικά ρέπια θεριώνουν και σιάζουν τις προσωπίδες τους, γραπώνουν το σπαθόλουρό τους και μεταμορφώνουν τις σιλουέτες τους σε γιγάντινους μεσαιωνικούς πολεμιστές. Τέτοια αλλόκοτη και τρομαλέα είναι η ψευδαίσθηση που σου προκαλούνε κάθε αγριοχείμωνο του Γερακίου τα ερείπια.
Μα ας περάσουμε να ειπούμε σιγά-σιγά μερικά ιστορικά.
Καταπώς λέγεται, το κάστρο του Γερακιού υψώθηκε στα 1209 -μερικά χρόνια ύστερα δηλαδή από την Τέταρτη Σταυροφορία- από τον Φράγκο βαρόνο Γκυ ντε Νιβελέ. Άλλοι πάλι λεν ότι ο κτήτορας του κάστρου ήτο ο Ιωάννης, ο γιος του προαναφερόμενου, όστις και θεμελίωσε το καστέλι κάπου περί τα 1250. Στην πραγματικότητα και τις δυο αυτές πληροφορίες τις βρίσκουμε εις το μεσαιωνικό έμμετρο κείμενο του Χρονικού του Μορέως. Και μολονότι φαίνεται σχετικώς αναξιόπιστο το κείμενο όσον αφορά τον ιδρυτή του κάστρου, στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο και το γιατί, θα το εξηγήσομε παρακάτω.
Η βαρονία των Νιβελέ λοιπόν, αποτελούνταν από έξι στον αριθμό φέουδα. Κύριος σκοπός δε των Γάλλων αυτών αρχόντων, ήτανε να βαστούν με το Γεράκι καθώς και με άλλα μικρότερά του φρούρια, τους τόπους των αφοβόκαρδων Τσακώνων σε ησυχία. Εδώ, δέον είναι να αναφέρω ότι, η λεγόμενη «Τσακωνιά», στα χρόνια κείνα, μικρή σχέση είχε με την εικόνα που έχομε γι’ αυτήν εις το σήμερα, μιας και της άνηκε ακόμη-ακόμη και ο τόπος των Βατίκων -τόσο μακριά εκτεινόταν-, ένας τόπος «θησαυρός» για τον μεσαιωνοδίφη, περί του οποίου θα ειπούμε όσα πρέπει (και σε σχέση πάντοτε με την επικεφαλίδα μας) στην ώρα τους.
Στα 1259, ο πρίγκιψ του Μορέως Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος, αιχμαλωτίζεται κατά τη διάρκεια της περίφημης Μάχης της Πελαγονίας. Τρία έτη κατόπιν, εξαργυρώνει από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο τη λευτεριά του, παραχωρώντας του σωρεία σημαντικών κάστρων: τον Μυστρά, την Μονεμβασία, το Γεράκι, τη Μεγάλη Μαΐνη, το Λεύκτρο (Cisterna Rubea) και σίγουρα και άλλα μικροκάστελα πέριξ των ανωτέρω. Θα τολμήσω να ειπώ δυο απ’ αυτά που μου ταιριάζουνε λόγω θέσης, μιας και βρίσκονται στα κοντινά με του Γερακίου τα περάσματα προς τις νότιες υπώρειες της Τσακωνιάς: Είναι το της Ζαραφώνας χαμηλά στον Πάρνωνα και το της Γλυππίας υψηλότερα.
Ας προχωρήσομε παρακάτω όμως.
Στις μέρες μας, ο επισκέπτης του βραχόκαστρου του Γερακιού, κάτω από το οποίο απλώνεται με την καλοθωριά του δροσερό το ομώνυμο χωριό, έχει να περιηγηθεί σε πολλά μυστηριώδικα μνημεία εντός κι εκτός των ναών του και δέον είναι να έχει κείνες τις στιγμές το νου του σ’ εγρήγορση και τα μάτια του «ανοιχτά», τόσο θα ‘λεγα, όσο χρειάζεται και αν θελήσει να εισέλθει και στις ολόγιομες με αινιγματικές τοιχογραφίες εκκλησιές του χωριού (για να ιδεί κανείς αυτές, θα πρέπει πρώτα να συνεννοηθεί με την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία). Από εδώ λοιπόν, από ετούτο δηλαδή το χρονικό σημείο, επέλεξα τη στιγμή για να σας πρωτοπώ όχι μονάχα τα άγνωστα ιστορικά του Γερακιού, αλλά και τα αλλόκοτα, τα οποία ξεκινούν από το μέσα του μικρού ναού της Αγίας Παρασκευής εις τα κράσπεδα του λόφου.
Η Αγιά Παρασκευή είναι ο πρώτος ναός που σου επιτρέπεται να ιδείς. Είναι μια καθόλα βυζαντινή εκκλησιά, η οποία εις το εσωτερικό της φιλοξενεί ένα δυτικής μεσαιωνικής τέχνης μικρό πώρινο «προσκυνητάρι» όπως λέγεται, ένα μνημείο που στο άνω μέρος του κυριαρχεί μια ζωόμορφη αγριωπή κεφαλή (σε αυτήν θα αναφερθούμε και πιο μετά), ενώ και στο κάτω μέρος του δεν λείπει «η πινελιά του αλλόκοτου», με μερικές γλυπτές, ασαφούς νοήματος, παραστάσεις όπως ένα κερασφόρο ήμερο της φύσεως πλάσμα (πιθανόν αίγα), κλεισμένο μέσα σ’ έναν κύκλο και σε συντροφιά με τα σύμβολα του ανισόπλευρου τριγώνου, του κύκλου και ενός τετραγώνου.
Κι αυτή ωστόσο δεν είναι παρά μια μικρή ιδέα μπροστά σε όσα επιτρέπεται πάντα με συνοδεία φύλακα να ιδείτε παραπάνω στο λόφο, πράματα άκρως αινιγματικά κλεισμένα οπίσω από κλειδομανταλωμένα μεσαιωνικά γοτθικά κατώφλια ιερών χώρων. Όχι μόνον εις το εσωτερικό αυτών όμως και εξηγούμαι αμέσως.
Καθώς ανεβαίνεις με λίγο κόπο προς την ακρόπολη του καστελιού, ευρίσκεσαι ενώπιον με μίαν ακόμη εκκλησιά την οποία πλουμίζει εντυπωσιακή γοτθική πύλη, αφιερωμένη εις την Ζωοδόχο Πηγή.
Σε τούτον το ναό η προσοχή σου θα πρέπει να σταθεί σε μιαν εντοιχισμένη εξωτερικά και πάνω από το ανώφλι της πύλης λίθινη κεφαλή ενός πλάσματος το οποίο καταφανώς αντιστοιχεί σε κάποιο ζώο, το πιθανότερο σε κάποιο είδος κυνός. Ετούτο, κρατήστε το, επειδή έχει σημασία και για τα παρακάτω.
Πέραν της κεφαλής του κυνός ωστόσο, στην ίδια αυτή πρόσοψη του μικρού ναού σώζεται καλά ένας γλυπτός σταυρός τύπου pattée -πρόκειται για ένα ιερό σύμβολο το οποίο κατά κόρον χρησιμοποιούσε το σταυροφορικό πολεμοθρησκευτικό τάγμα των Ιπποτών του Ναού- καθώς και άλλα σχέδια γοτθικής τεχνοτροπίας.
Από κείνο το σημείο, η ανάβαση ως την ακρόπολη της καστροπολιτείας είν’ εύκολη, επειδή δεν απέχει κανείς πλέον παρά ελάχιστα μέτρα από την πύλη της.
Φτάνοντας εις το εσωτερικό της ακροπόλεως, είσαι πλέον ολίγα βήματα μόνον απόσταση από τον κυρίως ναό της καστροπολιτείας, όστις είναι αφιερωμένος εις τον αγαπημένο άγιο τόσο της δυτικής όσο και της ανατολικής ιπποσύνης, τον Άγιο Γεώργιο. Ο ναός αποτελείται από τρία κλίτη εκ των οποίων το εν θεωρείται μεταγενέστερο. Απάνω από το «κλειδί» του οξυκόρυφου τόξου της μιας εκ των δύο θυρών που οδηγούν εις το νάρθηκα, προβάλλει αχνά ανεστραμμένη μια ημισέληνος με έναν αστέρα εις το κοίλον της.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
πηγη news247.gr
