Του Κώστα Στούπα
1) Οι συντάξεις και ο κύριος Γούφης…
“Έχεις δίκιο, η Ελλάδα αλλάζει, αλλά προς το χειρότερο. Όσο για τη σύνταξή σου, αν σε εμάς έκοψαν την μισή εσύ να προσεύχεσαι μέχρι τότε να δίνονται ακόμη συντάξεις. Έχεις καταλάβει τι στηρίζεις εκτός αν έχεις ισχυρό κίνητρο να το κάνεις;…”*
Τούτο θα μπορούσε να είναι το μήνυμα που έλαβα προχθές αν ο αναγνώστης φρόντιζε να τακτοποιήσει λίγο τόσο τα ελληνικά όσο και τις σκέψεις του. Η γλώσσα ως γνωστόν μοιάζει με τα τούβλα και το τσιμέντο με τα οποία χτίζουμε σπίτια και γέφυρες κλπ… Αν είναι κακής ποιότητας, ό,τι και να χτίσουμε είναι θέμα χρόνου να πέσει και να μας πλακώσει…
Διαμαρτύρεται λοιπόν ο φίλος γιατί πιστεύει πως μετέχω κάποιας συνωμοσίας που περικόπτει τις συντάξεις τόσο αυτών που τις έχουν πληρώσει όσο και εκείνων που επειδή είχαν “μπάρμπα στην Κορώνη” ευημερούν με τις εισφορές και τους φόρους των άλλων.
Αυτό που έλεγα και υποστηρίζω πάντα είναι πως είναι δύσκολο να συντηρηθεί επί μακρόν ένα συνταξιοδοτικό σύστημα που βγάζει συνταξιούχους στα 62 και κυρίως δαπανά κάθε χρόνο πάνω από 30 δισ. για συντάξεις, από τα οποία ένα μεγάλο μέρος (περί το 1/3) προέρχεται από κρατική επιδότηση των ταμείων την οποία πληρώνουν οι φορολογούμενοι και οι καταναλωτές.
Γιατί νομίζετε πως τα πάντα στην Ελλάδα είναι ακριβότερα από ό,τι είναι σε χώρες που ο μέσος μισθός είναι διπλάσιος και τριπλάσιος;
Το θέμα βεβαίως δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο.
Αυτήν την περίοδο, π.χ. στη Γαλλία, γίνονται απεργίες και μεγάλες κινητοποιήσεις γιατί η κυβέρνηση του Προέδρου Μακρόν σχεδιάζει μια μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της οποίας είναι η αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 62 στα 64 έτη.
Στόχος της γαλλικής κυβέρνησης είναι να καλυφθεί το ετήσιο έλλειμμα των 14 δισ. ευρώ, το οποίο αν αφεθεί, το 2030 θα φτάσει τα 15 δισ. ευρώ.
Η Γαλλία έχει ΑΕΠ πάνω από 2,5 τρισ. ευρώ και ανησυχεί για ένα έλλειμμα περί τα 15 δισ. το χρόνο από το συνταξιοδοτικό.
Εμείς με ΑΕΠ κάτω από 200 δισ. ευρώ θεωρούμε πως το συνταξιοδοτικό μας σύστημα που λαμβάνει σχεδόν το ίδιο ποσό κρατικής επιδότησης κάθε χρόνο, είναι βιώσιμο…
Εν τω μεταξύ αν παρατηρήσει κάποιος στον περίγυρο, μετά τις αναταράξεις της περασμένης δεκαετίας, οι περισσότερες συντάξεις βγαίνουν πάλι περί τα 62 έτη και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις προνομιούχων πέριξ των ΔΕΚΟ που απολαμβάνουν ακόμη συντάξεις πάνω από 2.000 ευρώ.
Θα μπορούσε να πει κάποιος πως για πολλές δουλειές η εργασία πάνω από τα 60 δεν είναι εύκολη. Δεν αντιλέγω… αλλά αυτό δεν αλλάζει κάτι από την αδυσώπητα χαλύβδινη λογική των αριθμών που υποδηλώνουν πως τα “νούμερα δεν βγαίνουν”.
Υπάρχουν και αρκετά άλλα σημεία, όμως, της επιχειρούμενης συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης στη Γαλλία που έχουν ενδιαφέρον για την Ελλάδα, η οποία έχει οξύτερο πρόβλημα, αλλά απλά παριστάνει πως δεν το βλέπει…
Εκτός αν νομίζετε πως χώρες όπως η Γαλλία ή η Γερμανία, όπου υπάρχουν προτάσεις για να ανέβει το όριο στα 67, έχουν συνταξιοδοτικό πρόβλημα και η Ελλάδα όχι, γιατί το έχει λύσει ο Κατρούγκαλος…
Στη Γαλλία λοιπόν, σύμφωνα με τον Economist, το 1982 ο Φ. Μιτεράν μείωσε την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 65 στα 60 έτη: “Δύο δεκαετίες αργότερα, η Γαλλία εισήγαγε την εβδομάδα εργασίας των 35 ωρών”…
Το πλέον ενδιαφέρον, όμως, είναι οι πεποιθήσεις που έχει διαμορφώσει η κοινή γνώμη σε σχέση με την εργασία και τον ελεύθερο χρόνο στη συγκεκριμένη χώρα.
Γράφει λοιπόν ο Economist: “Το ποσοστό των Γάλλων που θεωρούν την εργασία ‘πολύ σημαντική’ μειώθηκε από 60% το 1990 σε μόλις 24% το 2021, σύμφωνα με το Ifop, μια ομάδα δημοσκοπήσεων.
Η πανδημία έχει επιταχύνει αυτήν τη μετατόπιση, λέει ο Romain Bendavid, σε μια εργασία για το Fondation Jean-Jaurès, μια δεξαμενή σκέψης. Μέχρι το 2022 μόνο το 40% των Γάλλων δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να κερδίζουν περισσότερα και να έχουν λιγότερο ελεύθερο χρόνο, από 63% το 2008”.
Το 1880 ο Paul Lafargue, ένας σοσιαλιστής στοχαστής, δημοσίευσε το “Le Droit à la Paresse” (“Το δικαίωμα να είσαι τεμπέλης”), επιχειρηματολογώντας για μια τρίωρη εργάσιμη ημέρα και καταγγέλλοντας την “τρέλα της αγάπης για τη δουλειά”. Πριν από δύο δεκαετίες το “Bonjour Paresse” (“Hello Laziness”), ένας οδηγός για να ξεφύγεις από το να μην κάνεις τίποτα στη δουλειά, έγινε μπεστ σέλερ…”
Η επιρροή του Πωλ Λαφάργκ, ο οποίος τύγχανε γαμπρός του Καρλ Μαρξ , στη Γαλλία είναι εμφανής. Το ποσοστό των ανθρώπων ηλικίας μεταξύ 55-64 έτη που εργάζονται είναι στο 56%, ενώ στη Γερμανία φτάνει στο 72%.
Βέβαια, στα επόμενα 10-20 χρόνια που η αυτοματοποίηση θα τύχει ευρείας διάδοσης και οι αλγόριθμοι θα μειώσουν δραστικά τη ζήτηση για ανθρώπινες θέσεις εργασίας. Η μείωση του εργατικού δυναμικού δεν θα αποτελεί πρόβλημα τότε και τα όρια συνταξιοδότησης θα μπορούσαν να μειωθούν δραστικά.
Πρόβλημα τότε θα αποτελούν οι συνέπειες του αισθήματος πολλών ανθρώπων πως κανένας δεν τους χρειάζεται και η αδυναμία των περισσότερων να αξιοποιήσουν με ωφέλιμο τρόπο τον άπλετο ελεύθερο χρόνο.
Στην αρχαία Ρώμη η πτώση της δημοκρατίας και η έναρξη της αυτοκρατορικής περιόδου και της παρακμής συνδυάστηκαν με την απώλεια λόγω χρεών και μείωση της ανταγωνιστικότητας, των κτημάτων της μεσαίας και μικρότερης τάξης, προς όφελος των μεγάλων λατιφούντιων που χρησιμοποιούσαν δούλους.
Όσοι αποσύρονταν από την παραγωγή συνέρρεαν στη Ρώμη όπου άθροιζαν την “πλέμπα” η οποία σιτίζονταν και ψυχαγωγούνταν από τα αυτοκρατορικά ταμεία. Τούτο διάβρωσε το σθένος της Ρώμης.
Αυτό που αντιλαμβάνομαι είναι πως στα επόμενα 10-20 χρόνια θα δούμε οικονομίες να καταρρέουν λόγω του συνταξιοδοτικού και στη συνέχεια να αντιμετωπίζουν ακόμη πιο περίπλοκα προβλήματα λόγω της ευχέρειας του κεφαλαίου να μην έχει ανάγκη την ανθρώπινη εργασία.
** ΕΧΕΙΣ ΔΙΚΙΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ.ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΟΥ ΑΝ ΣΕ ΕΜΑΣ ΕΚΟΨΑΝ ΤΗΝ ΜΙΣΗ ΕΣΥ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟΤΕ ΝΑ ΔΙΔΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΗ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ.ΕΧΕΙΣ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΤΙ ΣΤΗΡΙΖΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΙΣΧΥΡΟ ΚΙΝΗΤΡΟ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ.
2) Η Ελλάδα αλλάζει, αλλά όχι για εμάς
Καλησπέρα σας από Φρανκφούρτη Γερμανίας.
Με μεγάλο ενδιαφέρον – όπως πάντα – διαβάζω την Capital.gr εδώ και μία δεκαετία σχεδόν, από τότε που μπήκα στο πανεπιστήμιο πριν από μία δεκαετία. Είμαι 27 ετών, γεννηθείς το 1995. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Πειραιά και μετανάστευσα στη Γερμανία το 2020. Αρχικά για μεταπτυχιακό με υποτροφία, μετά όμως εν τέλει έμεινα εδώ και ξεκίνησα σε μία συμβουλευτική τον Μάιο του 2022. Ο αρχικός μου μισθός ήταν 50.000€ ετησίως. Για Φρανκφούρτη δεν είναι πολλά, αλλά για ζωή αρκεί. Τον Απρίλιο ωστόσο θα αλλάξω δουλειά σε μία μεγάλη διεθνή τράπεζα στη Γερμανία με 70.500€ ετησίως. Θα είμαι σε πολύ καλύτερη κατάσταση οικονομικά και ήδη σχεδιάζω τις επόμενες κινήσεις μου. Αυτοκίνητο, δυάρι, επενδύσεις στο χρηματιστήριο. Κάποτε επίσης πρέπει να βρω και σύντροφο – λέω τώρα. Ίδωμεν.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα όντως αλλάζει. Αλλά οι αλλαγές αυτές δεν είναι για άτομα σαν και εμένα. Η γενιά του brain drain έχει χαθεί και σήμερα παραπονιούνται οι εργοδότες στην Ελλάδα που δεν βρίσκουν κατάλληλο προσωπικό. Η αλήθεια είναι πως δεν αξίζει η εργασία στην Ελλάδα. Άλλο πράγμα είναι να βγάζει κανείς 3.000€ καθαρά τον μήνα και άλλο 800€. Και στην Ελλάδα η ανεξάρτητη ζωή δεν βγαίνει. Φίλος μου από το δημοτικό δούλευε ως φυσιοθεραπευτής στον ιδιωτικό τομέα για 600€ μικτά.
Κατετάγη στο ΠΝ ως ΕΠΟΠ και πλέον βγάζει 850€ μικτά στο ΝΝΑ. Στην ίδια συμβουλευτική στην Ελλάδα οι μισθοί είναι 4 φορές μικρότεροι για δωδεκάωρα και ελάχιστα ρεπό. Τα κόστη ενέργειας στην Ελλάδα είναι τα διπλάσια από αυτά της Γερμανίας. Και μολονότι πλέον δουλειές υπάρχουν, πολλοί με το ζόρι τα βγάζουν πέρα. Η σειρά μου από τον στρατό, φερ ειπείν, εργαζόταν στην Θεσσαλονίκη ως μηχανικός CNC για 1.100€ μικτά. Αυτός πλέον έφυγε Ολλανδία για τα πενταπλάσια. Αναλόγως υψηλότερη είναι η αγοραστική του δύναμη.
Ταυτόχρονα, εδώ στη Γερμανία υπάρχει σοβαρό πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού σε όλα τα πεδία. Το βλέπω από την αστυνομία και το ΕΣΥ μέχρι και όλους τους φούρνους. Αυξάνονται επίσης και οι μισθοί σε ορισμένες εταιρείες, παρότι ο πληθωρισμός στη Γερμανία όντως δημιουργεί πρόβλημα. Αλλά 70.500€ σε άτομο με μόλις 1 χρόνο προϋπηρεσίας στην Ελλάδα δεν θα βρω ποτέ – βασικά ούτε ως manager δεν θα έβγαζα τόσα.
Άλλωστε πλέον εμείς οι άνδρες στον 21ο αιώνα έχουμε πολύ πιο βασικά προβλήματα – εύρεση συντρόφου, δημογραφικό πρόβλημα τουτέστιν υψηλότεροι φόροι, τεχνητή νοημοσύνη. Δεν έχω το περιθώριο να ανησυχώ για το εάν η γενιά του πολυτεχνείου θα πάρει σύνταξη – ων millennial, έχω πιο σημαντικά ζητήματα. Η ζωή εκεί έξω είναι ανταγωνιστική και κανένας δεν θα σε σώσει. Όποιος περιμένει από το κράτος να σωθεί έχει χάσει από χέρι. Πολεμάμε μόνοι μας εδώ και δεκαετία για μία αξιοπρεπή ζωή και εάν δεν έχεις κάποια προνόμια στην Ελλάδα δεν επιβιώνεις. Η Ελλάδα ανήκει στους “βολεμένους” της. Για αυτό έφυγα. Δεν θέλω να είμαι πολίτης β κατηγορίας στην Ελλάδα.
Επομένως, ρωτάω: εφόσον η Ελλάδα αλλάζει (όπως δικαίως αναφέρετε), γιατί συνεχίζουν να φεύγουν πολλοί άνθρωποι από την Ελλάδα και έρχονται μόνο συνταξιούχοι, ψηφιακοί νομάδες και η ελίτ της χώρας, τα εργατικά στρώματα δεν έχουν μέλλον σε αυτόν τον τόπο. Μου αρέσει μετά που με αποκαλούν και προδότη ορισμένοι υπερπατριώτες, παρότι δεν έζησαν ανεργία το 2018 ή το να μεγαλώνεις από μονογονεϊκή οικογένεια. Το μέλλον της Ελλάδος δεν ανήκει στα εργατικά της στρώματα. Τα ενοίκια, τα κόστη ενέργειας όλα πάνε πάνω. Οπότε όποια αλλαγή και να γίνει, είναι too little, too late.
Με εκτίμηση,
ΛΚ
πηγη capital.gr
