ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ύστερα από 90 έτη από την έναρξη λειτουργίας του εμβληματικού σχολείου της Μεσσηνίας και 60 έτη από την παύση του, μέσα από έναν μεγάλο συλλογικό αγώνα 10 ετών της κοινωνίας των πολιτών, φορέων και επιστημόνων του Υπουργείου Πολιτισμού, το Διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων, που αποτέλεσε Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Νότιας Μεσσηνίας, εισέρχεται πλέον σε τροχιά διάσωσης.
Ειδικότερα, το ιστορικό κτήριο, που είχε αφεθεί στην φθορά του χρόνου για περισσότερο από μισό αιώνα, τον Ιούνιο του 2018 χαρακτηρίστηκε «Διατηρητέο Νεώτερο Μνημείο» από το ΥΠΠΟ ύστερα από κατάθεση αίτησης και σχετικού φακέλου ιστορικής-αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας. Ακολούθως, λόγω της σπουδαιότητας του μνημείου, το ΥΠΠΟ αποφάσισε την εκπόνηση των μελετών αποκατάστασής του (Δεκέμβριος 2019), ενώ είχε προηγηθεί σχετικό αίτημα από την Συμβουλευτική Επιτροπή Αποκατάστασης του Δημοτικού Σχολείου. Εν συνεχεία, επιστημονική ομάδα της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδας Πελοποννήσου και Νοτίου Ιονίου (ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ) υποστηριζόμενη από τοπογράφο μηχανικό της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ηπείρου, Βορείου Ιονίου και Δυτικής Μακεδονίας προέβη σε επιτόπιες εργασίες και συνέταξε μελέτη αρχιτεκτονικής αποτύπωσης με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας (Ιούλιος 2020).
Ακολούθως, η ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ υπέβαλε αίτηση προς το ΥΠΠΟ για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών (Γεωλογική, Στατική, Η/Μ, Αρχιτεκτονική) για την αποκατάσταση και επανάχρηση του εν λόγω μνημείου ως «Μουσειακού Χώρου, Παρατηρητηρίου Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Εστίας Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και Επιμορφωτικών Δράσεων» (Ιούλιος 2022). Βάσει του αιτήματος αυτού, εγκρίθηκε από το ΥΠΠΟ ποσό 42.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση των μελετών αποκατάστασης (Απρίλιος 2023) ενώ ακολούθως, μέσω αυτεπιστασίας από την ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ εκπονήθηκαν εργασίες πεδίου για την σύνταξη των απαιτούμενων μελετών (Σεπτέμβριος 2024), οι οποίες μετά την ολοκλήρωσή τους εστάλησαν από την εν λόγω Υπηρεσία στο ΥΠΠΟ για έγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων (Απρίλιος 2025), ενώ αναμένεται να εγκριθούν τον επόμενο μήνα.
Επιπλέον, η Περιφέρεια Πελοποννήσου με σχετική επιστολή προς το ΥΠΠΟ (Οκτώβριος 2017) εξέφραζε την πρόθεση χρηματοδότησης αποκατάστασης του σχολείου μετά την ολοκλήρωση των σχετικών μελετών, ενώ ο Δήμος Πύλου–Νέστορος με επιστολή του στην ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ (Ιούνιος 2022) δεσμευόταν ότι είναι διατεθειμένος, μετά την αποκατάσταση του μνημείου, το κτίριο να χρησιμοποιηθεί ως μουσειακός χώρος και εστία πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ακόμη, κοινοβουλευτικές ερωτήσεις για την ανάγκη διάσωσης του μνημείου είχαν καταθέσει στην Υπουργό Πολιτισμού δύο πολιτικά κόμματα, ο ΣΎΡΙΖΑ (Δεκέμβριος 2019) και το ΚΚΕ (Απρίλιος 2024), ύστερα από σχετικές επιστολές της Συμβουλευτικής Επιτροπής Αποκατάστασης του Σχολείου προς όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Επίσης, η καταξιωμένη ομογενής ζωγράφος Joanna Kordos, που ζει στην Μελβούρνη, ζωγράφισε το εμβληματικό σχολείο (Σεπτέμβριος 2017) με στόχο την ανάδειξη για την διάσωσή του και ως φόρο τιμής στα παιδιά που φοίτησαν εκεί.
Παράλληλα, η Συμβουλευτική Επιτροπή Αποκατάστασης του μνημείου είχε αποστείλει αίτημα στον Δήμο Πύλου-Νέστορος (Φεβρουάριος 2024) για την καθιέρωση του εμβληματικού μνημείου ως ιστορικού τόπου εορτασμού του τέλους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ενώ ακολούθως, ο Δήμος Πύλου-Νέστορος αποφάσισε με ομόφωνη απόφαση του ΔΣ (Απρίλιος 2024) την καθιέρωση του εν λόγω μνημείου ως τόπου εορτασμού των εθνικών αγώνων και της Εθνικής Αντίστασης κατά του ναζισμού και του φασισμού την 9η Μαΐου έκαστου έτους.
Εν συνεχεία, λόγω του κινδύνου κατάρρευσης του μνημείου, είχε σταλεί αίτημα από την Συμβουλευτική Επιτροπή Αποκατάστασης του Σχολείου προς το ΥΠΠΟ για την ανάγκη επειγουσών στερεωτικών εργασιών (Οκτώβριος 2023) ενώ ακολούθως, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη (Ιούνιος 2025)) εγκρίθηκε συνολική δαπάνη 20.000 ευρώ για επείγουσες στερεωτικές εργασίες του μνημείου.
Έτσι, εντός του τρέχοντος μήνα ξεκίνησαν οι στερεωτικές και αναστηλωτικές εργασίες του κτηρίου με στόχο την διάσωσή του και οι οποίες αφορούσαν σύστημα περίδεσης με ανοξείδωτα συρματόσχοινα, στεγάνωση στέψης λιθοδομών με στρώση τσιμεντοκονίας, αρμολόγημα στέψης λιθοδομών με κονίαμα και κατασκευή εμπειρικών διατάξεων από δομική ξυλεία στα παράθυρα του κτηρίου για την άρση της παραμόρφωσής τους, ενώ ολοκληρώθηκαν την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Στη βάση αυτών, μετά την αναμενόμενη έγκριση των σχετικών μελετών από το ΥΠΠΟ, σχεδιάζεται η άμεση ένταξη του μνημείου σε χρηματοδοτικό έργο αποκατάστασης και επανάχρησής του ως μουσειακού χώρου και εστία πολιτισμικών εκδηλώσεων. Τέλος, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας εκφράζει θερμές ευχαριστίες προς την επιστημονική ομάδα της ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ και της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων Ηπείρου που έφερε εις πέρας το σύνολο των παραπάνω εργασιών και προσδοκά την εφαρμογή των σχετικών μελετών μέσω της άμεσης αποκατάστασης του εμβληματικού μνημείου της Μεσσηνίας.
