Ενώ η ανάγκη του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας και οι επενδύσεις των εταιρειών στην τεχνολογία έχουν οδηγήσει σε «έκρηξη» της ζήτησης για στελέχη πληροφορικής, η Ελλάδα δεν απασχολεί αρκετούς εργαζομένους στον κλάδο αυτό. Καταγράφει μάλιστα αρνητική πρωτιά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αγοράς, το brain drain στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, το μικρό μέγεθος –σε σύγκριση με άλλες χώρες– της ελληνικής αγοράς πληροφορικής αλλά και το «απαρχαιωμένο» παραγωγικό μοντέλο της χώρας τις προηγούμενες δεκαετίες, που είχε ως συνέπεια την «υποαξιοποίηση» τέτοιου εξειδικευμένου προσωπικού, μπορούν να εξηγήσουν, έως ένα βαθμό, την έλλειψη ειδικών στον κλάδο. Ωστόσο αυτό δυσκολεύει το έργο της ελληνικής αγοράς πληροφορικής, η οποία αναζητεί περίπου 300.000 στελέχη με σκοπό να κερδίσει το δύσκολο στοίχημα του ψηφιακού μετασχηματισμού έως το 2030.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εurostat, το 2022 στην Ελλάδα το ποσοστό των εργαζομένων στον κλάδο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ) ως προς το σύνολο των απασχολουμένων (ICT) αγγίζει το 2,5%, καταγράφοντας τη χαμηλότερη επίδοση στην Ε.Ε. Τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση έχει η Ρουμανία με 2,8%, ενώ ακολουθεί η Πολωνία με μόλις το 3,6% των εργαζομένων στη χώρα να απασχολείται στον συγκεκριμένο κλάδο. Αντιθέτως, τα υψηλότερα ποσοστά στελεχών του κλάδου της πληροφορικής καταγράφει η Σουηδία (8,6%), το Λουξεμβούργο (7,7%) και η Φινλανδία (7,6%).
Συνολικά, μετά και την πανδημική κρίση, οι ειδικοί της πληροφορικής έχουν αυξηθεί στην Ε.Ε. Το 2022, 9,4 εκατομμύρια άτομα απασχολούνταν στον κλάδο ΤΠΕ, αντιπροσωπεύοντας συνολικά το 4,6% του αριθμού των εργαζομένων. Τη δεκαετία 2012-2022 ο αριθμός των ειδικών στην πληροφορική αυξήθηκε κατά 57,8%, ποσοστό 6,6 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με το ποσοστό αύξησης της απασχόλησης στην Ε.Ε. (+8,8%).
«Αναζητούμε στελέχη και δυσκολευόμαστε να τα βρούμε ειδικά σε τομείς πολύ υψηλής ζήτησης», αναφέρει στην «Κ» ο Σπύρος Πουλίδας, ο οποίος έχει αναλάβει από τον Μάρτιο καθήκοντα αντιπροέδρου της IBM στην περιοχή ΕΜΕΑ (Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική). Ποιοι είναι αυτοί οι τομείς; «Ολοι αυτοί που σχετίζονται με δεδομένα, τεχνητή νοημοσύνη, λογισμικό που αποσκοπεί στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών, ή άτομα σε αυτούς τους κλάδους που απασχολούνται με τις πωλήσεις και το business development». Κατά τον ίδιο, «οι εταιρείες επενδύουν πλέον σε μεγάλο βαθμό σε αυτά τα αντικείμενα με αποτέλεσμα η ζήτηση να αυξάνεται. Επίσης, η βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας συνοδεύεται παράλληλα με επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογίας, γεγονός που δείχνει πως αυξάνεται ο αριθμός των θέσεων εργασίας που έχει ανάγκη η αγορά για να υποστηρίξει αυτές τις επενδύσεις».
Ερευνα που διεξήγαγε πρόσφατα η Deloitte για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδος (ΣΕΠΕ), δείχνει πως η ελληνική αγορά έως το 2030 θα χρειαστεί 300.000 πτυχιούχους του κλάδου που θα συμβάλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Ετσι, υπάρχει ανάγκη για επιπλέον 15.000-16.000 ειδικούς του κλάδου ετησίως μέχρι τότε, την ώρα που η προσφορά είναι 8.000-8.500. Αρα υπάρχει ένα κενό μεταξύ ζήτησης και προσφοράς 7.000 με 7.500. Η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες της οικονομίας και της αγοράς, εξηγεί εν μέρει τα μικρά ποσοστά απασχόλησης εργαζομένων ΤΠΕ στην Ελλάδα.
Οπως αναφέρει η ίδια έρευνα, η μη επαρκής εξειδίκευση σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, ο ελλιπής επαγγελματικός προσανατολισμός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι περιορισμένες ευκαιρίες επαγγελματικής κατάρτισης σε γνωστικά αντικείμενα ΤΠΕ καθώς και ο μικρός αριθμός εισακτέων σε συναφή τμήματα ελληνικών ΑΕΙ εξηγούν τους λόγους έλλειψης στελεχών από την ελληνική αγορά. Εδώ προστίθεται και η μετανάστευση των επιστημόνων στο εξωτερικό.
«Πλέον δεν έχουμε το brain drain που παρατηρήθηκε τα χρόνια της κρίσης. Από την άλλη, η επάνοδος δεν αρκεί για να καλύψει τη ζήτηση», παρατηρεί ο κ. Πουλίδας. «Σήμερα, υπάρχει στη χώρα μας ένας σημαντικός αριθμός ατόμων που είναι ψηφιακοί νομάδες, δουλεύουν από την Ελλάδα αλλά για project του εξωτερικού. Δεν απορροφώνται από την ελληνική αγορά».
Ο Μπάμπης Μπακολιάς, γενικός διευθυντής της Ansys Hellas στέκεται, μεταξύ άλλων, και στο μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς. «Παρά την ανάπτυξη του οικοσυστήματος τεχνολογίας, η ελληνική αγορά του κλάδου της πληροφορικής στην Ελλάδα είναι μικρή σε σύγκριση με άλλες χώρες, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να μην έχουν πολλές εργασιακές επιλογές. Επίσης, εάν το ποσοστό των αποφοίτων πληροφορικής από τα ελληνικά ΑΕΙ είναι μικρό, πώς θα αναπτυχθεί η αγορά;», διερωτάται.
