Στην αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου τα οποία δεν έχουν ενταχθεί στην ΕΤΑΔ, αλλά και στην τακτοποίηση των κατεχομένων και ανταλλάξιμων κτημάτων (καταπατημένα) προχωράει το υπουργείο Οικονομικών, παρέχοντας τη δυνατότητα σε χιλιάδες πολίτες να αποκτήσουν οριστικούς τίτλους ιδιοκτησίας στα ακίνητα που κατέχουν αυθαίρετα, έναντι εύλογου τιμήματος.
Οπως αναφέρει ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, με τη δημιουργία του ψηφιακού φακέλου ακινήτων αλλά και την ολοκλήρωση του κτηματολογίου, οι υπηρεσίες του υπουργείου σε συνεργασία με φορείς και πανεπιστήμια μπορούν ευκολότερα να εντοπίσουν τα ακίνητα που ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο και δεν είναι καταγεγραμμένα, αλλά και να τακτοποιήσουν εδώ και δεκαετίες καταπατημένα ακίνητα. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται να αποδοθούν στους αυθαίρετα κατόχους δημόσιες εκτάσεις υπό αυστηρές προϋποθέσεις και φυσικά με την καταβολή του αναλογούντος τιμήματος. Την τελευταία 20ετία πολλά σχέδια έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αλλά κανένα δεν προχώρησε, αντίθετα όσα κατατέθηκαν στη Βουλή αποσύρθηκαν έπειτα από έντονες αντιδράσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, υπολογίζεται πως τα καταπατημένα ακίνητα ξεπερνούν τα 70.000, ενώ εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών κάνουν λόγο για έσοδα που μπορούν να φθάσουν το 1 δισ. ευρώ, δηλαδή κάθε καταπατητής εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που θα ορίζει το σχέδιο νόμου θα πρέπει να καταβάλει κατά μέσο όρο περί τα 14.500 ευρώ.
Η νέα ρύθμιση προαναγγέλλεται και στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022 και συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «η τακτοποίηση των κατεχομένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων στοχεύει στην εξάλειψη κοινωνικών αδικιών ιστορικά τεκμηριωμένων, συγκρούσεων και διεκδικήσεων που εκδηλώνονται κάθε φορά που η Πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει με συγκεκριμένα μέτρα, αλλά με χρονική υστέρηση, την περιουσία της, στην εισροή σημαντικών εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό, στην αποτελεσματική προστασία της κοινόχρηστης περιουσίας του Δημοσίου και στην απελευθέρωση των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και των δικαστηρίων από σημαντικό αριθμό δικών, εξόδων και γραφειοκρατικών διαδικασιών».
Ενα από τα σχέδια, το οποίο ωστόσο αναμένεται να συμπληρωθεί και ναβελτιωθεί, ορίζει πως οι αυθαίρετοι κάτοχοι των δημοσίων εκτάσεων θα αποκτήσουν, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, το δικαίωμα να εξαγοράσουν από το κράτος τις εδαφικές εκτάσεις που καταπάτησαν έναντι τιμήματος που θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και με ποσοστό έκπτωσης το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης και το είδος του ακινήτου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπ. Οικονομικών η τακτοποίηση των συγκεκριμένων ακινήτων μπορεί να αποφέρει έσοδα ύψους 1 δισ. ευρώ.
Το τίμημα θα διαφοροποιείται και θα λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια. Δηλαδή, θα είναι χαμηλό για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Το τίμημα ανάλογα με το ύψος του θα εξοφλείται σε δόσεις.
Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών και τα συναρμόδια υπουργεία ξεκινούν την ψηφιακή καταγραφή, ταξινόμηση και επεξεργασία όλης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου μέσω του Μητρώου Ακίνητης Περιουσίας (ΜΑΠ) με στόχο την καλύτερη διαχείριση και αξιοποίησή της. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης το προσεχές διάστημα θα ξεκινήσει:
1. Ο εντοπισμός και ακριβής προσδιορισμός ακίνητης περιουσίας ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Με τη σύμπραξη εξειδικευμένων τμημάτων ελληνικών πανεπιστημίων σχεδιάζεται ο ακριβής γεωχωρικός προσδιορισμός των ορίων δημόσιων ακινήτων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ιδιαίτερης οικονομικής ή πολιτιστικής σημασίας, τα οποία δεν ήταν τεχνικά εφικτό μέχρι σήμερα να οριοθετηθούν με τα υπάρχοντα μέσα (π.χ. Καλντέρα νήσου Θήρας). Ο ακριβής γεωχωρικός προσδιορισμός τέτοιων ακινήτων αναμένεται να επιφέρει σημαντικά οφέλη για το Δημόσιο.
2. Η αξιοποίηση γεωχωρικών δεδομένων για συνεχή καταχώριση των χωρικών μεταβολών των δημόσιων κτημάτων (λόγω ρυμοτομικών αλλαγών, απαλλοτριώσεων, καταπατήσεων κ.ά.), των ακτών (λόγω διαβρώσεων, τεχνικών έργων κ.ά.) και των κοινόχρηστων ζωνών αιγιαλού.
3. Η στέγαση δημοσίων υπηρεσιών με εξορθολογισμό και εξοικονόμηση δαπανών. Θα διενεργηθούν νέοι διαγωνισμοί στέγασης, καθώς και επαναληπτικοί διαγωνισμοί όσων κατέστησαν άγονοι, με σκοπό τη δραστική μείωση των σχετικών λειτουργικών δαπανών και την προσαρμογή στους νέους κανονισμούς και απαιτήσεις (ενεργειακής απόδοσης, ασφάλειας κ.λπ.).
