Δεδομένη θεωρούν πλέον οι τράπεζες την αύξηση του αποθέματος κόκκινων δανείων, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει τις αυξήσεις στα επιτόκιά της για τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Η αγορά πλέον θεωρεί βέβαιη την αναρρίχηση του βασικού επιτοκίου του ευρώ στο 4% τουλάχιστον έως το καλοκαίρι. Η αρχή θα γίνει αυτήν την Πέμπτη, με την αναπροσαρμογή του κατά 50 μονάδες βάσης στο 3,50%, για να ακολουθήσουν δύο ακόμη κινήσεις στις προγραμματισμένες για τις αρχές Μαίου και τα μέσα Ιουνίου, συνεδριάσεις του ΔΣ της Ευρωτράπεζας.
Η περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στην ευρωζώνη θα έχει άμεση επίδραση στην εγχώρια αγορά χρήματος, καθώς ποσοστό άνω του 80% των υφιστάμενων δανείων είναι κυμαινόμενου επιτοκίου.
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το μεγαλύτερο κίνδυνο αθέτησης πληρωμών στον εν εξελίξει κύκλο ανόδου του κόστους δανεισμού, αντιμετωπίζουν νοικοκυριά με στεγαστικό δάνειο και ελεύθεροι επαγγελματίες.
Η αύξηση των δόσεων
Στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη με αναλυτές, η διοίκηση της Eurobank ανέφερε ότι οι μισοί πελάτες της με δάνειο στέγης κυμαινόμενου επιτοκίου θα δουν μία αύξηση της μηνιαίας δόσης τους κατά 15% και οι υπόλοιποι κατά 30%.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο στο υφιστάμενο απόθεμα χορηγήσεων της κατηγορίας, με διάρκεια άνω των 5 ετών, από το 3,86% το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκε τον Ιανουάριο του 2023 στο 4,47%.
Ο σχετικός δείκτης θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία και θα ξεπεράσει κατά πάσα πιθανότητα το 5,50% τους επόμενους μήνες, φουσκώνοντας τις μηνιαίες καταβολές των δανειοληπτών.
Για παράδειγμα, η μηνιαία καταβολή ανά 100.000 ευρώ στεγαστικού δανείου 15ετούς διάρκειας από τα περίπου 500 ευρώ τον Ιούνιο του 2022 θα υπερβεί τα 700 ευρώ το ερχόμενο καλοκαίρι και θα διατηρηθεί σε αυτά τα επίπεδα για αρκετούς μήνες.
Για ένα νοικοκυριό με σταθερά εισοδήματα, μια αύξηση κατά 200 ευρώ ή 40% σε σύγκριση με τα χαμηλά των προηγούμενων ετών, πιθανώς να μην είναι ανεκτή.
Σύμφωνα με τη Eurobank, οι εισροές νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα κινηθούν με συντηρητικές προβολές στη ζώνη των 400 – 450 εκατ. ευρώ στην εφετινή χρήση.
Για το λόγο αυτό το σχέδιό της προβλέπει τη διαμόρφωση του κόστους για τον πιστωτικό κίνδυνο στις 85 μονάδες βάσης το 2023, υψηλότερα κατά 20% περίπου σε σύγκριση με πέρυσι.
Σύμφωνα με αναλυτή που παρακολουθεί τον κλάδο, σε επίπεδο συστήματος τα νέα κόκκινα δάνεια θα ξεπεράσουν εφέτος κατά τα φαινόμενα το 1 δισ. ευρώ.
Σημειώνει πάντως πως πρόκειται για επίπεδα ανεκτά και πως το σχετικό κόστος θα απορροφηθεί από την σημαντική ενίσχυση των καθαρών εσόδων από τόκους κατά 15% – 20% στην εφετινή χρήση.
«Μία αύξηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στην Ελλάδα πχ. από τα 10 στα 11 δισ. ευρώ δεν επηρεάζει τη μεγάλη εικόνα, ούτε ανατρέπει τα πλάνα των συστημικών ομίλων για περαιτέρω μείωση των δεικτών καθυστερήσεων, οι οποίοι επηρεάζονται θετικά και από την ενίσχυση του υγιούς τους χαρτοφυλακίου» προσθέτει σχετικά.
Λύσεις ανακούφισης
Οι τράπεζες πάντως σε συνεργασία με τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις είναι σε ετοιμότητα για να ανακόψουν το κύμα νέων επισφαλειών μέσω ρυθμίσεων.
Ειδικότερα, στις περιπτώσεις ενήμερων δανείων, πράσινων ή ρυθμισμένων, θα παρασχεθούν λύσεις ανακούφισης.
Η πιο ήπια παρέμβαση, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη, είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μόνιμη μείωση της δόσης.
Εάν αυτή η αναδιάρθρωση δεν είναι αρκετή, θα εξετάζεται και το ενδεχόμενο κουρέματος του περιθωρίου κέρδους (spread).
Εναλλακτική λύση αποτελεί και η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά.
Τα ευάλωτα νοικοκυριά
Από την άλλη, τα ευάλωτα νοικοκυριά μπορούν να λάβουν επιδότηση μέσω της νέας δράσης που χρηματοδοτείται από τις τράπεζες.
Συγκεκριμένα, όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα θα ενισχυθούν με το 50% της αύξησης που προκαλεί στη δόση τους η άνοδος των ευρωπαϊκών επιτοκίων, σε σύγκριση με την 30ή Ιουνίου 2022.
Οι δικαιούχοι
Δικαιούχοι είναι όσοι πληρούν όλες τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
– Αποπληρώνουν στεγαστικό ή επιχειρηματικό δάνειο με ενέχυρο την κύρια κατοικία τους, με κυμαινόμενο επιτόκιο
– Θεωρούνται ευάλωτοι με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
– Δεν υπάρχει καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος.
– Το δάνειο θα πρέπει να έχει χορηγηθεί έως τις 14 Δεκεμβρίου 2022.
