Έτσι ανοίγει ο τουρισμός: «Πράσινο διαβατήριο» για όλους τους εμβολιασμένους πολίτες της ΕΕ

Mε όπλο τα πιστοποιητικά εμβολιασμού, τα PCR τεστ πριν από την άφιξη και τα rapid tests με την αναχώρηση ετοιμάζεται να ανοίξει ο τουρισμός με φουλ τις μηχανές σε ένα συνεχές σπριντ για το επόμενο διάστημα, λιγότερο του ενός μήνα, έως το ορόσημο της 15ης Μαΐου. Πρώτο μέλημα σε αυτή τη φάση για την ελληνική τουριστική βιομηχανία -σε όλη την αλυσίδα- είναι να επανεκκινήσει σταδιακά ο τουρισμός με ασφάλεια σε αυτή τη δεύτερη χρονιά COVID-19, με την αγωνία για το «πράσινο» στον επιδημιολογικό χάρτη να είναι έκδηλη, αφού αυτός θα είναι και ο κρισιμότερος παράγοντας ώστε να κερδηθεί το στοίχημα για τις πολυπόθητες κρατήσεις της τελευταίας στιγμής.

Εξίσου σημαντική για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων στην Ευρώπη είναι η δημιουργία Πράσινου Ψηφιακού Πιστοποιητικού ως αποδεικτικού ότι ένα άτομο έχει εμβολιαστεί κατά της νόσου, έχει υποβληθεί σε εξέταση με αρνητικό αποτέλεσμα ή έχει αναρρώσει, με κωδικό QR ώστε να διασφαλίζεται η γνησιότητά του, για το οποίο την περασμένη εβδομάδα οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών της Ε.Ε. συμφώνησαν επί κατευθυντήριων γραμμών. Ο στόχος που έχει θέσει η Κομισιόν είναι να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα των ψηφιακών «πράσινων» πιστοποιητικών σε όλη την Ε.Ε. έως τα τέλη Ιουνίου ώστε να «ξεκλειδώσουν» αξιόπιστα οι μετακινήσεις.

Πάντως, η εξίσωση τόσο για τις εισπράξεις όσο και για τον αριθμό των αφίξεων φέτος στην Ελλάδα είναι δύσκολη, δεδομένου ότι πέρυσι ήρθαν μόλις 7,37 εκατομμύρια ταξιδιώτες με εισπράξεις 4,3 δισ. ευρώ, ενώ το 2019 σημειώθηκε ρεκόρ με 31,4 εκατομμύρια επισκέπτες και έσοδα 18,2 δισ. ευρώ – με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος.

Ακριβώς λοιπόν λόγω του παρατεταμένου «κόκκινου» στον ευρωπαϊκό επιδημιολογικό χάρτη, οι τουριστικοί φορείς αναφέρουν τώρα ότι απομακρύνεται ο στόχος που είχε τεθεί για το 2021, δηλ. το ήμισυ των εσόδων του 2019. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννη Ρέτσο, «με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία και τα σημερινά δεδομένα στο παγκόσμιο μέτωπο της πανδημίας και των εμβολιασμών, η επίτευξη του 50% των εσόδων του 2019 που εκτιμούσαμε λίγους μήνες πριν είναι μάλλον φιλόδοξος στόχος. Οι προσδοκίες για τα έσοδα του 2021 θα πρέπει να κινηθούν σε χαμηλότερα επίπεδα, ενώ είναι αυτονόητο ότι θα διαμορφωθούν ανάλογα με την πορεία της πανδημίας και των εμβολιασμών σε ολόκληρο τον πλανήτη».

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η εκτίμηση ότι με βάση τη ζήτηση που εκδηλώνεται τώρα από τον Ιούλιο και μετά, και εφόσον οι επιδημιολογικές συνθήκες είναι ομαλές, μπορεί να πιαστούν οι στόχοι για το 50%, επιτυγχάνοντας ακόμη και επιμήκυνση της σεζόν μέσα στο φθινόπωρο, αφού είναι δεδηλωμένη η πρόθεση των Ευρωπαίων να ταξιδέψουν από τη στιγμή που θα υπάρξει έλεγχος της πανδημίας.

Πότε ανοίγουν τα ξενοδοχεία

Στο μέτωπο των ξενοδόχων, ξεκινώντας από την περίοδο του Πάσχα, για δεύτερη φορά, όπως και πέρυσι, η συντριπτική πλειονότητα των ξενοδοχείων ανά την Ελλάδα θα παραμείνουν κλειστά, με λίγες εξαιρέσεις μονάδων που θα είναι φέτος ανοικτές (σε αντίθεση με το Πάσχα του 2020) στα μεγάλα αστικά κέντρα και στα πέριξ, όπως γύρω από την Αθήνα, στην Αττική Ριβιέρα, για να υποδεχθούν Αθηναίους που θα θελήσουν μια κοντινή απόδραση επιλέγοντας ξενοδοχείο ή ένα κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης – τύπου Airbnb.

Από το εξωτερικό, ακόμη και με την άρση του μέτρου της 7ήμερης καραντίνας που ανακοινώθηκε την περασμένη Δευτέρα 19/4 για πτήσεις από την Ε.Ε. και πέντε ακόμη χώρες εκτός Ε.Ε. (ΗΠΑ, Ισραήλ, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΑΕ, Σερβία), οι επισκέπτες είναι ανύπαρκτοι και το ίδιο αναμένεται για το επόμενο διάστημα, τουλάχιστον όσο διαρκούν οι λοιποί περιορισμοί και απαγορεύσεις εντός και εκτός Ελλάδος.

Η απαγόρευση πάντως των διαπεριφερειακών μετακινήσεων για την πασχαλινή περίοδο έβαλε αντίστοιχα φρένο και στα όποια σχέδια, ακόμη και από τους μεγαλύτερους ομίλους, για άνοιγμα ξενοδοχείων σε δημοφιλείς προορισμούς ώστε να λειτουργήσουν με τον εσωτερικό τουρισμό ως ένα πρώτο crash test για το καλοκαίρι. Συνολικά σε όλη την Ελλάδα και σύμφωνα με τα επιμέρους στοιχεία από τις Ενώσεις Ξενοδόχων, η πλειονότητα των ξενοδοχείων πρόκειται να ανοίξει το δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου, οπότε και αναμένεται να υπάρξει καλύτερη ροή στις κρατήσεις. Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, ενώ πέρυσι άνοιξαν 6 στους 10, «φέτος το καλοκαίρι θα ανοίξουν όλοι γιατί δεν υπάρχουν τα περιθώρια για δεύτερη χρονιά να είναι κλειστοί, χωρίς κανένα έσοδο».

Από τους μεγαλύτερους ομίλους, που διαθέτουν και τις περισσότερες μονάδες ανά την Ελλάδα, το άνοιγμα γίνεται σταδιακά, ανάλογα με τον προορισμό. Στις μετρημένες του ενός χεριού εξαιρέσεις για το Πάσχα είναι ο όμιλος Νίκου Δασκαλαντωνάκη – Grecotel, με ένα χαρτοφυλάκιο 40 ξενοδοχείων 4 και 5 αστέρων σε δημοφιλείς προορισμούς ανά την Ελλάδα, ο οποίος πέρυσι, στην πρώτη σεζόν COVID-19, λειτούργησε 15 ξενοδοχειακές μονάδες φιλοξενώντας 50.000 επισκέπτες και φέτος ανοίγει πρώτος για την εορταστική περίοδο το «Cape Sounio» στην Αττική Ριβιέρα, ενώ τα υπόλοιπα ξενοδοχεία πρόκειται να επανεκκινήσουν αργότερα, από τον επόμενο μήνα και μετά. Αντίθετα, κλειστό παραμένει το «Grand Resort Lagonissi», επίσης στην Αττική Ριβιέρα, του ομίλου Μαντωνανάκη, με προγραμματιζόμενη επαναλειτουργία στις 4 Ιουνίου.

Στους ελάχιστους που άνοιξαν την περασμένη εβδομάδα, μετά από παρατεταμένη αναστολή λειτουργίας, είναι το 5άστερο «Makedonia Palace» στη Θεσσαλονίκη, που διαχειρίζεται ο όμιλος Σαββίδη, ο οποίος ωστόσο ανέβαλε για αργότερα, στις αρχές Ιουνίου αντί της 29ης Απριλίου, την έναρξη λειτουργίας του «Πόρτο Καρράς» στη Χαλκιδική. Επίσης στη Χαλκιδική για αργότερα, στις 15 Μαΐου, μετατέθηκε η επαναλειτουργία του 5άστερου «Miraggio Thermal Spa Resort», με τις επηρεαζόμενες κρατήσεις, αφίξεις από τις 27 Απριλίου έως τις 14 Μαΐου, να μετακινούνται σε μεταγενέστερη ημερομηνία τον Μάιο ή τον Ιούνιο. Από τον όμιλο Sani/Ikos, με μονάδες στη Χαλκιδική αλλά και σε Κω και Κέρκυρα, το «Sani Resort» της Χαλκιδικής ανοίγει στις 14 Μαΐου και ακολουθούν στις 17 και 27 τα Ikos. Στην Πελοπόννησο, η Costa Navarino στη Μεσσηνία, την οποία διαχειρίζεται η ΤΕΜΕΣ, ανοίγει επίσης τον ελληνικό τουρισμό και θα υποδέχεται τους επισκέπτες για τη νέα σεζόν από τις 19 Μαΐου στο ξενοδοχείο «The Westin Resort» και από τις 23 Μαΐου στο «The Romanos».

Aντίστοιχα, ο όμιλος Μήτση, πέρα από το «Sofitel» του αεροδρομίου που παραμένει ανοικτό, από τα μέσα Μαΐου αναμένεται να ανοίξει τέσσερα από το σύνολο των 17 ξενοδοχείων που διαθέτει. Μεταξύ αυτών και το 5άστερο της Ρόδου, το «Mitsis Grand Hotel», το οποίο είχε ανοίξει μέσα στον Απρίλιο (και έκλεισε εκ νέου στις αρχές της περασμένης εβδομάδας) για το οκταήμερο πιλοτικό πρόγραμμα διακοπών «Safe Corridor» των 188 επισκεπτών από την Ολλανδία με την έγκριση ολλανδικής και ελληνικής κυβέρνησης και στόχο «τη συλλογή δεδομένων σχετικά μετην πραγματοποίηση ασφαλών και υπεύθυνων ταξιδιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας». Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε με λεπτομερή πρωτόκολλα υγιεινής που περιλάμβαναν PCR tests 72 ώρες πριν και rapid tests 4 ώρες πριν το ταξίδι προς και από την Ελλάδα, τα οποία ήταν όλα αρνητικά.

Πάντως, το θέμα των μοριακών τεστ PCR πριν από την άφιξη/αναχώρηση φαίνεται ότι απασχολεί ολοένα και περισσότερο την ταξιδιωτική βιομηχανία και κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η σύσταση της Διεθνούς Ενωσης Αερομεταφορών

(ΙΑΤΑ), η οποία εκπροσωπεί 290 αεροπορικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο (82% της διεθνούς αεροπορικής κοινότητας). Η ΙΑΤΑ ζητεί τώρα από τις κυβερνήσεις να φροντίσουν ώστε να μειώσουν την οικονομική επιβάρυνση των διεθνών ταξιδιών λόγω των μέτρων που απαιτούν σε σχέση με το επωμιζόμενο κόστος απομόνωσης/καραντίνας, το κόστος των τεστ κ.ά. «Με το κόστος των PCR στα 100 δολάρια -τουλάχιστον- και την ανάγκη για πολλαπλά τεστ στη διάρκεια μιας μετακίνησης το κόστος ανεβαίνει υπέρμετρα, πολύ περισσότερο για τις οικογένειες, γυρίζοντας δεκαετίες πίσω τα ταξίδια, όταν αυτά ήταν λιγότερο προσιτά οικονομικά για τον μέσο ταξιδιώτη», αναφέρει η ΙΑΤΑ, με την τουριστική βιομηχανία να προκρίνει ως έτερη λύση τα rapid tests.

Πέραν του υψηλού κόστους, ένα ακόμη ζήτημα που προτάσσει η ταξιδιωτική αλυσίδα είναι οι περιορισμένες δυνατότητες δημοφιλών προορισμών -μεταξύ των οποίων φαίνεται ότι περιλαμβάνονται και τα ελληνικά νησιά- από πλευράς υποδομών να υποστηρίξουν τη διενέργεια χιλιάδων τεστ μέσα σε μία ημέρα με την επιστροφή των τουριστών στη χώρα τους, ειδικά την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου, όπου αναμένεται και η μεγάλη συγκέντρωση της ζήτησης φέτος. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει πέσει στο τραπέζι -ώστε να προκριθεί- η λύση του τεστ των 72 ωρών πριν από την άφιξη στον προορισμό και rapid test κατά την αναχώρηση.

Αυτή τη στιγμή για τις αεροπορικές αφίξεις στην Ελλάδα, η είσοδος ταξιδιωτών από χώρες της Ε.Ε. και τις πέντε προαναφερθείσες εκτός Ε.Ε. επιτρέπεται χωρίς 7ήμερη καραντίνα εφόσον αυτοί έχουν διαγνωστεί αρνητικοί σε εργαστηριακό έλεγχο για κορωνοϊό με τη μέθοδο PCR εντός των τελευταίων 72 ωρών πριν από την άφιξη ή στην περίπτωση ολοκλήρωσης του εμβολιασμού για COVID-19 και προσκόμισης του σχετικού πιστοποιητικού. Επισημαίνεται εδώ ότι η δυνατότητα παροχής PCR τεστ από τα ελληνικά ξενοδοχεία προβλέπεται και στα υγειονομικά πρωτόκολλα μέσω της ΚΥΑ που δημοσιεύτηκε, ενώ προς την κατεύθυνση αυτή δεν λείπουν και οι πρωτοβουλίες στον ιδιωτικό τομέα, σε επίπεδο ενώσεων ξενοδόχων ή μεμονωμένα, για επιδότηση του κόστους.

Οι προβλέψεις για το καλοκαίρι

Συνολικά πάντως ο κλάδος είναι συγκρατημένος και αναμένει το 2021 «να είναι μια χρονιά έντονης αβεβαιότητας, χαμηλών προσδοκιών και μεγάλων απαιτήσεων, μία χρονιά υβριδική», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε ομιλία του ο κ. Ρέτσος στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Τουρισμού «Τουρισμός – Θεωρία και Πράξη» του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου με συνδιοργανωτή της Περιφέρειας Κρήτης, προσθέτοντας ότι «δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πέρα από την πανδημία υπάρχει και μια παράλληλη οικονομική κρίση. Στις περισσότερες αγορές μας υπήρξε μείωση του ΑΕΠ το 2020 που κυμαίνεται μεταξύ 5% και 10%. Η μείωση αυτή δεν είναι ισομερώς κατανεμημένη και άρα σε αρκετά νοικοκυριά η επίπτωση της οικονομικής κρίσης είναι πολύ μεγάλη».

Ενα θετικό στοιχείο για τη χώρα μας, με βάση τα στοιχεία από τις μεγαλύτερες μηχανές αναζήτησης σε ευρωπαϊκούς προορισμούς και πλατφόρμες κρατήσεων, είναι ότι κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων εβδομάδων καταγράφεται σημαντική αύξηση, με την Ισπανία και την Ελλάδα να συγκεντρώνουν τη μερίδα του λέοντος. Επιπλέον, από τη βρετανική αγορά, από τις σημαντικότερες για τη χώρα μας, το ενδιαφέρον παραμένει υψηλό και η Ελλάδα φαίνεται ότι έχει επηρεαστεί λιγότερο σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, ενώ η Ισπανία συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό κρατήσεων. Από την άλλη, ένα αρνητικό στοιχείο είναι ότι με βάση τα δεδομένα όπως εμφανίζονται στις πλατφόρμες κρατήσεων και τις μηχανές αναζήτησης ο Ιούνιος για όλες τις αγορές της Μεσογείου παραμένει υποτονικός.

Oλο το βάρος πέφτει το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου και μάλιστα υπό προϋποθέσεις: ότι δηλαδή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, απ’ όπου προέρχεται ο μεγαλύτερος όγκος επισκεπτών, θα έχουν προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό -σε ποσοστό άνω του 40%- οι εμβολιασμοί μέσα στον Ιούνιο, θα λειτουργεί το ψηφιακό «πράσινο» πιστοποιητικό σε επίπεδο Ε.Ε., δεν θα υπάρχει καραντίνα και θα γίνεται ευρεία χρήση των rapid tests. Σημαντική παράμετρος είναι επιπλέον ότι από πλευράς του μεγαλύτερου εγχώριου αερομεταφορέα, της Aegean, η οποία έχει ενισχύσει φέτος περισσότερο πέραν της Αθήνας και τα περιφερειακά αεροδρόμια με απευθείας πτήσεις που τα συνδέουν με το εξωτερικό σε μια προσπάθεια να τονώσει τη ζήτηση, είναι πολύ πιθανό να επεκτείνει δρομολόγια για τον Νοέμβριο αν η σεζόν -έστω κι αν ξεκινήσει αργοπορημένα μέσα στο καλοκαίρι- κινηθεί πιο δυναμικά από πλευράς ζήτησης.

Από Ιούλιο έρχεται το δολάριο

Εν όψει πάντως του επίσημου ανοίγματος του ελληνικού τουρισμού, ο αρμόδιος υπουργός Χάρης Θεοχάρης έχει επιδοθεί σε μπαράζ επαφών στο εξωτερικό με αεροπορικές και τουριστικούς φορείς. Ετσι, αυτό το Σαββατοκύριακο και έως τη Μεγάλη Πέμπτη θα βρίσκεται στις ΗΠΑ, ενώ αμέσως μετά το Πάσχα θα ακολουθήσουν ταξίδια σε βασικές ευρωπαϊκές αγορές όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Πολωνία. Στις συναντήσεις του κ. Θεοχάρη στις ΗΠΑ περιλαμβάνονται αυτές με τον πρόεδρο της Delta Airlines Γκλεν Χαουενστάιν, με τον πρόεδρο του ομίλου United Airlines Μπρετ Χαρτ, με ανώτατα στελέχη της αεροπορικής American Airlines, με εξέχοντες παράγοντες της αμερικανικής και της διεθνούς τουριστικής αγοράς, όπως ο κ. Κρις Νασέτα, διευθύνων σύμβουλος του ξενοδοχειακού ομίλου Hilton, ο κ. Κρεγκ Σμιθ, πρόεδρος της Marriott International κ.ά. Εξάλλου, η Ελλάδα έχει φέτος σημαντικές ελπίδες -έστω από τον Ιούλιο- για αφίξεις από τις ΗΠΑ, μία από τις σημαντικότερες αγορές εισερχόμενου τουρισμού για τη χώρα μας, που έλειψε πέρυσι.

Φέτος, η διαφαινόμενη ζήτηση από τις ΗΠΑ κάνει τις αεροπορικές να προσθέτουν δρομολόγια στο θερινό τους πρόγραμμα. Η ελληνική αγορά υποδέχθηκε θετικά την περασμένη εβδομάδα την ανακοίνωση της United Airlines, η οποία βλέποντας τη σχετική ζήτηση, με αύξηση της τάξεως του 61%, για προσθήκη νέων πτήσεων σε τρεις χώρες (Κροατία, Ισλανδία και Ελλάδα) – μεταξύ Ουάσινγκτον και Αθήνας από τις αρχές Ιουλίου έως τον Οκτώβριο είναι ήδη διαθέσιμες για την αγορά εισιτηρίων.

Tο νέο δρομολόγιο σηματοδοτεί την πρώτη καθημερινή απευθείας σύνδεση μεταξύ Ουάσινγκτον και Αθήνας και προστίθεται στο υπάρχον καθημερινό θερινό δρομολόγιο της United από τη Νέα Υόρκη (αεροδρόμιο Newark Liberty International Airport) προς την Αθήνα, το οποίο και επανέρχεται από τις 3 Ιουνίου. Αντίστοιχα, η American Airlines έχει εντάξει στο πρόγραμμά της για την καλοκαιρινή περίοδο νέες πτήσεις προς Αθήνα από τη Νέα Υόρκη και με βάση τον τρέχοντα προγραμματισμό αυτές θα ξεκινήσουν στις 3 Ιουνίου, θα είναι καθημερινές και θα διαρκέσουν έως τις 30 Οκτωβρίου, πάντα φυσικά με ανοικτό το ενδεχόμενο αλλαγών λόγω πανδημίας. Αντίστοιχα η Emirates ξεκινάει εκ νέου τις καθημερινές της πτήσεις από την Αθήνα προς το Newark Liberty International Airport στη Νέα Υόρκη από την 1η Ιουνίου 2021, εξυπηρετώντας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου τη μεγάλη ελληνοαμερικανική κοινότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες και προσφέροντας παράλληλα σύνδεση για τους ταξιδιώτες που κατευθύνονται προς τη Μέση Ανατολή, τη Δυτική Ασία και την Αφρική μέσω του Ντουμπάι.

Από το καλοκαίρι λοιπόν -και εκτός απροόπτου- αναμένεται… το δολάριο γιατί επί του παρόντος το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο των συστάσεων που απευθύνει για τα ταξίδια στο εξωτερικό λόγω της επιδημιολογικής κατάστασης και αναθεωρούνται συχνά, προχώρησε στη μετατόπιση της Ελλάδας μαζί με άλλες χώρες από την κατηγορία 3 (σύσταση για επανεξέταση του ταξιδιού) στην κατηγορία 4 (σύσταση για αποφυγή του ταξιδιού)