Τα “δύσκολα” είναι μπροστά. Η διασφάλιση της επιβίωσης πολλών επιχειρήσεων αλλά και νοικοκυριών βασίζεται σε ένα σενάριο ανάπτυξης με πολλές μεταβλητές, όπως αποτυπώθηκε στο ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας. Η επανεκκίνηση της εστίασης μπορεί να οδηγεί σε κλίμα αποκατάστασης της χαμένης κανονικότητας, ωστόσο η σκληρή πραγματικότητα είναι μπροστά για τις επιχειρήσεις. Υποχρεώσεις και συσσωρευμένα χρέη αποτελούν ένα δυσβάσταχτο βάρος που προς το παρόν λόγων των παρατάσεων καταβολής υποχρεώσεων, αλλά και του παγώματος των επιταγών έχουν «σπρωχθεί» για το μέλλον.
Συνεπώς τα «δύσκολα» είναι μπροστά και βέβαια η διασφάλιση της επιβίωσης πολλών επιχειρήσεων, αλλά και νοικοκυριών βασίζεται σε ένα σενάριο ανάπτυξης με πολλές μεταβλητές, όπως αποτυπώθηκε στο ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας, που υποβλήθηκε πριν λίγες μέρες στις Βρυξέλλες.
Το σχέδιο θα «κλείσει» βέβαια μετά από συζητήσεις με τους εταίρους και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δίνει όμως ένα στίγμα που προξενεί «πονοκέφαλο». Δεν είναι άλλος από την επιστροφή σε λογικές πλεονασμάτων από το 2023.
Προφανώς υπό το κράτος και της ανάγκης να δοθούν διαπιστευτήρια «δημοσιονομικής ορθοδοξίας» το οικονομικό επιτελείο προβλέπει 2022, (οπότε και όπως όλα δείχνουν θα μείνει εν ισχύ κάπως η ρήτρα διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας) ότι το πρωτογενές έλλειμμα θα είναι στο 0,3%. Όμως σε δυο χρόνια το 2023 προβλέπεται επιστροφή στα πλεονάσματα με πρωτογενές πλεόνασμα 2%, ενώ για το 2024 προβλέπεται πλεόνασμα 2,9%.
Ουσιαστικά το «μάζεμα» θα είναι σε δυο χρόνια πάνω από 9 μονάδες καθώς από πρωτογενές έλλειμμα 6,7% το 2020, και έλλειμμα 7,2% φέτος, η χώρα στοχοθετεί πλεόνασμα το 2023 2%, εφόσον όλα πάνε βέβαια με βάση τις προβλέψεις. Να σημειωθεί ότι πρωτογενές έλλειμμα ύψους 3,413 δισ. ευρώ παρουσίασε ο προϋπολογισμός στο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021 έναντι στόχου για το πρωτογενές έλλειμμα 4,365 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, που δόθηκαν στη δημοσιότητα και αποτυπώνουν τις ευνοϊκότερες εξελίξεις στα δημοσιονομικά μεγέθη κατά το πρώτο τρίμηνο συγκριτικά με τις αρχικές προβλέψεις. Σημειώνεται ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2020, πριν την πανδημία, είχε σημειωθεί πρωτογενές πλεόνασμα 494 εκατ. ευρώ.
Επίσης στο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού (Γενική Κυβέρνηση) ύψους 5,714 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 6,605 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.
Πάντως μένει να ξεκαθαριστεί η συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τους δημοσιονομικούς κανόνες και στόχους των επόμενων ετών, που θα επηρεάσει και το συνολικό σχέδιο για δημοσιονομικά και χρέος.
Πάντως και μόνο η σκέψη για πλεονάσματα δημιουργεί προβληματισμό ακόμη και όταν ο στόχος για βιώσιμα δημοσιονομικά είναι πάντα στο τραπέζι. Ειδικά όταν σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας είναι και θα είναι ακόμη δύσκολα. Να σημειωθεί ότι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού υπάρχει μια έντονα επεκτατική πολιτική από την κυβέρνηση Τζ. Μπάιντεν που έχοντας «μπολιαστεί» και από την αριστερή πλευρά των Δημοκρατικών του Μπέρνι Σάντερς έχει βάλει μπρος ένα μεγάλο πρόγραμμα στήριξης της ζήτησης και των χαμηλών οικονομικά στρωμάτων, λευκών και μη, που σε πολλές περιπτώσεις βέβαια είναι και εκλογικό ακροατήριο του «Τραμπισμού». Προφανώς πέρα από την οικονομία είναι και η ανάγκη για ολική επαναφορά σε στρώματα που άλλοτε ψήφιζαν Δημοκρατικούς.
Υπενθυμίζεται ότι στις ΗΠΑ έχει αποφασιστεί πακέτο των 1,9 τρισ. Δολαρίων που εγρκίθηκε και από το Κογκρέσο τον Μάρτιο φέρνοντας το συνολικό ποσό νέων δαπανών στα 2,8 τρισ. δολάρια. Επιπλέον, η κυβέρνηση Μπάιντεν σχεδιάζει να επενδύσει περαιτέρω 3 τρισ. δολάρια σε υποδομές και εκπαίδευση, δαπάνες που μάλιστα θα χρηματοδοτηθούν και από φόρους. Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα είναι 6,5% το 2021, σε σχέση με το 3,9% της ευρωζώνης.
Πάντως μεγάλες μεταβλητές στο ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι το Ταμείο Ανάκαμψης και οι εμβολιασμοί, Να σημειωθεί ότι τα μέτρα συνολικά από το 2020- 2021 υπολογίζονται στα 40,7 δισ ευρώ, συμβάλλοντας με 4 ποσοστιαίες μονάδες στο φετινό ΑΕΠ. Αναλυτικά τα μέτρα στήριξης είναι 23,1 δισ. ευρώ για το 2020, 15,6 δισ. ευρώ για το 2021 και ακόμα 2 δισ. ευρώ μέτρα στήριξης αναμένεται να εφαρμοσθούν το 2022.
Ειδικά το Πρόγραμμα περιλαμβάνει 3 σενάρια σε σχέση με την πορεία του ΑΕΠ που εξαρτώνται από την πορεία απορρόφησης του Ταμείου, τους εμβολιασμούς. Επίσης επηρεάζουν και το θέμα των πλεονασμάτων.
Έτσι με στα σενάρια εντάσσονται προβλέψεις για 3,6% ρυθμό ανάπτυξης φέτος και 6,2% ανάπτυξη το 2022. Παράλληλα όμως αναφέρεται ότι ανάπτυξη μπορεί είτε να είναι μεγαλύτερη κατά 1% λόγω του Σχεδίου Ανάκαμψης (δηλαδή στο 4,6%) είτε χαμηλότερη έως και κατά 1% (κυρίως λόγω πορείας εμβολίων και πανδημίας). Επίσης υπάρχει προβολή για ανάπτυξη σταθερά άνω του 4% από το 2023.
Παράλληλα ανάλογα με το σενάριο προβλέπονται και ανάλογες επιπτώσεις στα τα πλεονάσματα. Όπως αναφέρεται εφόσον πάνε καλά θα είναι υψηλότερα κατά 0,5% του ΑΕΠ ενώ στην αρνητική εκδοχή θα είναι χαμηλότερα έως και κατά 0,5%.
