Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι επίσης ένας πόλεμος κατά του Τύπου στο εσωτερικό της χώρας.
της Sophie Mellor
Το Κρεμλίνο, λέγοντας ότι φοβάται τις ψευδείς πληροφορίες που διαδίδονται από εχθρούς του κράτους, πέρασε την Παρασκευή από τα κάτω σώματα του κοινοβουλίου νόμο που αυξάνει τη φυλάκιση σε έως και 15 χρόνια για όποιον διαδίδει σκόπιμα «ψευδείς ειδήσεις» για τον στρατό.
Αν και ο νόμος δεν έχει τεθεί ακόμη σε ισχύ, οι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν ήδη πατάξει τα μέσα ενημέρωσης που λειτουργούν ανεξάρτητα από το κράτος. Την Πέμπτη, έκλεισαν τον τελευταίο ανεξάρτητο τηλεοπτικό σταθμό, το TV Rain ή Dozhd.
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, όλο το προσωπικό του TV Rain, ενός φιλελεύθερου, νεανικού μέσου ενημέρωσης που συχνά ασκεί κριτική στο Κρεμλίνο, αποχώρησε από το πλατό μετά την προβολή ειδήσεων το βράδυ της Πέμπτης, υπό τους ήχους της «Λίμνης των Κύκνων» του Τσαϊκόφσκι. «Χρειαζόμαστε δύναμη για να αναπνεύσουμε και να καταλάβουμε πώς να εργαστούμε περαιτέρω. Ελπίζουμε πραγματικά ότι θα επιστρέψουμε στον αέρα και θα συνεχίσουμε το έργο μας», έγραψε την Πέμπτη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η διευθύνουσα σύμβουλος του δικτύου, Natalia Sindeyeva.
Το παράδειγμα του TV Rain δείχνει τις εκτεταμένες επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Οι τεράστιες κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ και οι δυτικοευρωπαίοι σύμμαχοι μετατράπηκαν γρήγορα σε ένα πρωτοφανές είδος οικονομικού πολέμου, ενώ το Κρεμλίνο διεξάγει έναν πόλεμο στα μέσα ενημέρωσης με τοπικά μέσα και μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες τεχνολογίας και ψυχαγωγίας. Εντωμεταξύ, οι δυτικές εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεγεθύνουν αφηγήσεις από την Ουκρανία που έρχονται σε άμεση αντίθεση με τα ρωσικά κρατικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης. Ανεξάρτητα μέσα όπως το TV Rain βρίσκονται στη μέση.
«Δεν θέλω να κλάψω, γιατί έχουμε ζήσει τόσα πολλά σε αυτή τη ζωή, έχουμε αντιμετωπίσει τόσες πολλές δυσκολίες και δεν τα παρατήσαμε ποτέ», δήλωσε η Sindeyeva. «Ελπίζουμε πολύ ότι θα επιστρέψουμε σε κάποια πλατφόρμα, γιατί η δουλειά μας είναι τόσο σημαντική για το κοινό μας».
Οι λίγοι μοναχικοί
Ο ραδιοφωνικός σταθμός Ekho Moskvy και το TV Rain σιώπησαν και οι δύο αυτή την εβδομάδα, αφότου αναφέρθηκαν σε ένα μήνυμα στο Telegram που ανήρτησε ο γενικός εισαγγελέας της Ρωσίας Igor Krasnov. Στο μήνυμα, διέταξε τη λογοκρισία επικοινωνιών της χώρας, γνωστή ως Roskomnadzor, να «περιορίσει την πρόσβαση» και στα δύο μέσα ενημέρωσης, κατηγορώντας τα ότι σκοπίμως και συστηματικά διαδίδουν «πληροφορίες που καλούν σε εξτρεμιστικές και βίαιες πράξεις».
Ο Krasnov σημείωσε επίσης ότι τα δύο μέσα διαδίδουν σκόπιμα ψευδείς πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειες του ρωσικού στρατού και την «ειδική επιχείρησή» του, αναφερόμενος στην εισβολή του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία.
Οι αρχές απέσυραν την Τρίτη από τον αέρα τον ραδιοφωνικό σταθμό Ekho Moskvy, ένα άλλο ανεξάρτητο φιλελεύθερο μέσο ενημέρωσης, για πρώτη φορά από το 1991. Αφού συνέχισε να μεταδίδει ειδήσεις στο YouTube, το διοικητικό του συμβούλιο έκλεισε εντελώς τον σταθμό την Πέμπτη.
Ο Dmitri A. Muratov, ένας Ρώσος δημοσιογράφος που κέρδισε από κοινού το Νόμπελ Ειρήνης πέρυσι για την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και της δημοκρατίας στη Novaya Gazeta, σημείωσε ότι και η εφημερίδα του βρισκόταν στα πρόθυρα του κλεισίματος.
Ο Muratov δήλωσε στους New York Times: «Ό,τι δεν είναι προπαγάνδα εξαλείφεται».
Οι κανόνες του Κρεμλίνου
Για να τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος για τα μέσα ενημέρωσης, οι τροποποιήσεις πρέπει τώρα να εγκριθούν από την Άνω Βουλή της Δούμας προτού πάνε στον Πούτιν για να υπογραφούν σε νόμο. Σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους, οι ψευδείς πληροφορίες διαδίδονται από εχθρούς του ρωσικού κράτους, όπως οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν διχόνοια μεταξύ του ρωσικού λαού.
Το χάσμα ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε στη Δύση και σε αυτό που παρουσιάζεται στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης μεγαλώνει. Πιο συγκεκριμένα, το Κρεμλίνο εγκρίνει μόνο τη χρήση της φράσης «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» για να αναφερθεί στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Ρωσία έχει ήδη διακόψει την πρόσβαση σε ιστότοπους πολλών ξένων ειδησεογραφικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων του BBC και της Deutsche Welle, ισχυριζόμενη ότι έχουν διαδώσει ψευδείς πληροφορίες για την Ουκρανία. Οι ρωσικές αρχές έχουν επίσης βαφτίσει τους εργαζόμενους σε αυτά τα μέσα ενημέρωσης και τα ανεξάρτητα πρακτορεία ως «ξένους πράκτορες», μια ετικέτα που για ορισμένους θυμίζει όρους της σοβιετικής εποχής, όπως «εχθρός του λαού».
Το απόγευμα της Παρασκευής, η Roskomnadzor δήλωσε ότι μπλοκάρει την πρόσβαση στο Facebook σε ολόκληρη τη Ρωσία.
