Επιδημία οι απάτες μέσω διαδικτύου – Τι πρέπει να προσέχετε

Αγάπες, έρωτες, ένα λόττο, ένας γνωστός τραγουδιστής και… ένα ταξίδι μπορούν να αποτελέσουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ εξαπάτησης και να γίνουν η αιτία για μεγάλες ηλεκτρονικές απάτες και την αρπαγή χιλιάδων ευρώ από τραπεζικούς λογαριασμούς.

Αλλωστε, τα πρόσφατα γεγονότα με τις καταγγελίες για απάτη από ηλεκτρονικά καταστήματα που βρίσκονται υπό την «ομπρέλα» της γνωστής πλατφόρμας Skroutz, δημιουργούν φόβο στους καταναλωτές.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) για το 2020 και τις απάτες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, το ετήσιο κόστος  στην Ελλάδα υπολογίζεται σε άνω των 22 εκατ. ευρώ. Οι μεγαλύτερες απώλειες είναι  από τις συναλλαγές με κάρτες και η μέση αξία της απάτης είναι περί τα 37 ευρώ.

Το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι απάτες αυξήθηκαν κατά 298% σε ό,τι αφορά τις μεταφορές πιστώσεων και κατά 313% ως προς την αξία.

Στις ΗΠΑ οι απώλειες από διαδικτυακά   προσεγγίζει τα 7 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως υπολογίζονται από το FBI .Το 2020 το αντίστοιχο ποσό υπολογίζεται στα 1,7 δισ. δολάρια.

Επιδημία έχουν γίνει επίσης οι απάτες για αγορές μέσω διαδικτύου. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάποιος κακόβουλος χρήστης του διαδικτύου δημιουργεί μια πλασματική ιστοσελίδα και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να συγκεντρώνει στοιχεία και αριθμούς πιστωτικών καρτών χρηστών του διαδικτύου, οι οποίοι έχοντας εξαπατηθεί, νομίζουν ότι πρόκειται για κάποιο διαδικτυακό κατάστημα και κάνουν τις αγορές τους. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις όπου επιτήδειοι καταφέρνουν να αποκτούν φυσική πρόσβαση στα στοιχεία πιστωτικών καρτών πολιτών τα οποία εν συνεχεία χρησιμοποιούν σε διαδικτυακές αγορές, καθώς για τις αγορές αυτές δεν είναι απαραίτητη η φυσική κατοχή της πιστωτικής κάρτας, παρά μόνο τα στοιχεία αυτής.

Επίσης,  χρήστες του διαδικτύου δίνουν οι ίδιοι άθελά τους τα στοιχεία σε κακόβουλους χρήστες του διαδικτύου ( phishing ). Ειδικότερα, ο ανυποψίαστος πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από Πιστωτικό Ίδρυμα, στο οποίο τηρεί λογαριασμό, με το οποίο του ζητείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, αριθμό λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κλπ.), για λόγους πχ. ενημέρωσης των αρχείων της τράπεζας. Το μήνυμα, μέσω υπερσυνδέσμου, τους οδηγεί σε μια πλασματική ιστοσελίδα της τράπεζας, με αποτέλεσμα ο πολίτης να πείθεται και να χορηγεί τα επίμαχα στοιχεία.

Οι μεγάλες περιουσίες

Σε άλλες  περιπτώσεις αποστέλλονται μηνύματα σε τυχαίους χρήστες του διαδικτύου, με τα οποία τους πληροφορούν ότι κάποιος κάτοχος ιδιαίτερα μεγάλης περιουσίας έχει αποβιώσει και είτε δεν υφίσταται κανείς κληρονόμος και ο παραλήπτης του μηνύματος έχει επιλεγεί ούτως ώστε να κληρονομήσει αυτός την περιουσία, είτε για να καταστεί δυνατό να αποδεσμευτεί η περιουσία, χρειάζεται αυτή να μεταφερθεί σε τραπεζικό λογαριασμό του εξωτερικού και ο παραλήπτης του μηνύματος ενημερώνεται ότι εάν διαθέσει το λογαριασμό του, θα αποκτήσει κάποιο ποσοστό επί της περιουσίας αυτής. Έχει καταγραφεί, επίσης, άτομα από τη Νιγηρία αναζητούν τη βοήθεια επιχειρηματιών ή ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους, τα οποία προέρχονται από εγκληματικές πράξεις (λαθρεμπόριο, απάτες, δωροδοκία κλπ.), υποσχόμενοι για τη συνεργασία αυτή υψηλό ποσοστό αμοιβής. Για το σκοπό αυτό, κάνουν χρήση τίτλων επίσημων φορέων της χώρας τους (Υπουργεία, Κεντρική Τράπεζα, Εθνική Εταιρεία Πετρελαίων Νιγηρίας κλπ.), χρησιμοποιούν τίτλους κυβερνητικών ή στρατιωτικών παραγόντων με υπαρκτά και ψεύτικα ονόματα ή προφασίζονται σχέση τους με «διάσημα» ή «σημαντικά» πρόσωπα.

Έρωτες και επενδύσεις

Συγκεκριμένες υποθέσεις που γίνονται γνωστές από την αστυνομία σκιαγραφούν ακριβώς την επικινδυνότητα της κατάστασης και πόσο προσεκτικοί πρέπει να είναι οι χρήστες.

Για παράδειγμα, κατά το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 2020 – Απριλίου 2021, άντρας συστήθηκε  διαδικτυακά  ως ανώτατος αξιωματικός του Αμερικανικού Στρατού και εκδηλώνοντας το ερωτικό ενδιαφέρον για την ίδια, την έπεισε να καταβάλλει τμηματικά σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς συνολικό χρηματικό ποσό άνω των 41.000 ευρώ, προκειμένου να επιλυθούν προβλήματα στα τελωνεία σχετικά με δέμα που θα της απέστειλε.

Γνωστές είναι και οι «τηλεφωνικές απάτες από το Λονδίνο» όπου γίνονται κλήσεις κυρίως από το εξωτερικό και ένας υπάλληλος τηλεφωνικού κέντρου καλεί κάποιο πολίτη και υπόσχεται ότι με ένα μικρό αρχικό κεφάλαιο περί τα 200 ευρώ μπορεί να κερδίσει  αρκετά επενδύοντας σε χρηματοοικονομικά προϊόντα. Εφόσον κερδίσει την εμπιστοσύνη του, προτείνει   την εγκατάσταση στον υπολογιστή του ενός λογισμικού απομακρυσμένης πρόσβασης. Κι αυτό για να τον βοηθήσει –«δεδομένου ότι όλες οι ενέργειες γίνονται υπό την απόλυτη εποπτεία του»– να εγγραφεί στην πλατφόρμα που δεν αποτελεί παρά μια ψεύτικη ιστοσελίδα.

«Ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ η οικονομική ζημία που έχει υποστεί ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας από απάτες τύπου Forex. Ο ανυποψίαστος μικροεπενδυτής τοποθετεί τα χρήματά του σε μια πλατφόρμα, η οποία παρουσιάζει κέρδη. Πρόκειται για αριθμούς χωρίς πραγματικό αντίκρισμα, που αυξομειώνουν, με κριτήριο την πίεση που επιδιώκουν να ασκήσουν στα θύματά τους, οι επιτήδειοι. Ετσι, κάποιος που, για παράδειγμα, κατέθεσε 90.000 ευρώ βρίσκεται με κέρδη 300.000 ή και περισσότερο.

Οταν όμως έρθει η ώρα της ρευστοποίησής τους, ξεκινάει η ομηρία. Οι επενδυτές μαθαίνουν ότι για να εισπράξουν τα κέρδη τους, τα οποία, όπως τους ενημερώνουν τότε, αποτελούν “μαύρο” χρήμα, θα πρέπει να πληρώσουν έναν πολύ υψηλό φόρο, συνήθως στο βρετανικό Δημόσιο. Οι περισσότεροι όμως από αυτούς δεν έχουν άλλα χρήματα, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται πολλές φορές να δανειστούν ή να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία», εξηγεί ο πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας (CSI), Μανώλης Σφακιανάκης.

Τραγουδιστές ως φερόμενοι επενδυτές

Προσφάτως, ο Νίκος Βέρτης προέβη σε καταγγελία στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για απάτη που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και περιλαμβάνει το όνομά του, για να εξαπατήσουν επιτήδειοι ανυποψίαστα θύματα. Ο τραγουδιστής, μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Instagram, ενημέρωσε ότι κυκλοφορούν διάφορα δημοσιεύματα τα οποία καλούν ανυποψίαστους χρήστες να βγάλουν εύκολα χρήματα, ξεκινώντας επενδύσεις, όπως και Νίκος Βέρτης, αλλά και με άλλους τρόπους, προκειμένου να τους αποσπάσουν χρήματα.

«Αγαπητοί φίλοι είμαστε υποχρεωμένοι, ηθικά κυρίως, αφού κινδυνεύετε να πέσετε θύματα απάτης να σας ενημερώσουμε πώς διάφορα δημοσιεύματα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο με δήθεν ευκαιρίες να βγάλετε χρήματα, συνοδευόμενα από την ψευδέστατη αναφορά πως δήθεν ο κύριος Βέρτης έβγαλε πολλά λεφτά, εκατομμύρια συγκεκριμένα, από τέτοιου είδους επενδύσεις ή και bitcoin, ενώ είχε υποτίθεται πτωχεύσει από άλλες επενδύσεις, είναι παντελώς ψευδή και συνιστούν Απάτη.

Χρησιμοποιούν μάλιστα ψεύτικες μακέτες λογότυπα και φτιάχνουν δήθεν συνεντεύξεις από γνωστές σοβαρές εφημερίδες ή site’s για να πείσουν για την σοβαρότητα του άρθρου… Επίσης ψευδή και προϊόν απάτης είναι και διάφορα sites που χρησιμοποιούν εμπορικά ονόματα ή πρόσωπα που αποτελούν πρότυπα ηθικής, μεταξύ των οποίων και το όνομα του κυρίου Βέρτη, με σκοπό να αποσπάσουν δήθεν δανεικά χρήματα κλπ. Γενικά προσοχή σε ότι αφορά τα οικονομικά σας, μην δώσετε κάπου λεφτά. Τα επίσημα Site μας είναι γνωστά με το γαλάζιο τικ. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως έχει γίνει καταγγελία στο σώμα δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος. Λυπούμαστε πολύ και ελπίζουμε να βοηθήσαμε στην αποτροπή της εξαπάτησης σας», έγραψε ο Νίκος Βέρτης.

Οι συσκέψεις από πέρσι είναι εντατικές στο υπ. Προστασίας του Πολίτη, με τη συμμετοχή των τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδος και με εκπροσώπους διωκτικών αρχών  για τον περιορισμό της ηλεκτρονικής απάτης που παρουσιάζει έξαρση διεθνώς  τα τελευταία χρόνια. Πέραν των μέτρων από πλευράς των τραπεζών, στο επίκεντρο είναι η ενημέρωση του συναλλακτικού κοινού αναφορικά με τις ηλεκτρονικές απάτες και ειδικότερα με τις απάτες τύπου phishing, είχαν αποτελέσματα.