Οι ορδές των αδειούχων του Αυγούστου παίρνουν την άγουσα για διακοπές σε παραλίες, βουνά, ραχούλες και λαγκάδια.
Η εμπειρία και οι ειδικοί λένε ότι οι διακοπές έχουν τεράστια οφέλη για τη σωματική και για την ψυχική υγεία.
Στους χαλεπούς καιρούς της ακρίβειας, βέβαια, το οικονομικό είναι ένα μείζον πρόβλημα και θέμα.
Ωστόσο για να «γευτεί» κανείς την ευεργετική επίδραση της άδειας δεν είναι προαπαιτούμενο κάποια ακριβή απόδραση.
Το «κλειδί», πέρα από την καλή παρέα, είναι η αποσύνδεση από την εργασία και η εστίαση σε δραστηριότητες που ευχαριστούν τον καθένα.
Ποια είναι όμως η ιδανική διάρκεια διακοπών για αποτοξίνωση από την σκληρή καθημερινότητα;
Δέκα ημέρες ή δύο εβδομάδες διακοπών δεν είναι αρκετές, έλεγε πίσω στο 1910 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ, υποστηρίζοντας ότι οι άνθρωποι χρειάζονται δύο έως τρεις μήνες για να μην «εξαντλούν το κεφάλαιο της υγείας και της φυσικής κατάστασής τους».
Ήταν ωστόσο ένα άλλο κεφάλαιο, το επιχειρηματικό, που είχε άλλη γνώμη.
Κι έτσι, μέχρι και σήμερα, η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη συνεχίζει να μην έχει ομοσπονδιακή πολιτική ετήσιας άδειας μετ’ αποδοχών.
Για την ακρίβεια, οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα-μέλος του ΟΟΣΑ και μια από τις ελάχιστες στον κόσμο που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, μαζί με έξι υπανάπτυκτες χώρες στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Η Κίνα είναι μεταξύ των χωρών με τις λιγότερες αμειβόμενες ημέρες άδειας.
Κυμαίνονται από μόλις 5 ημέρες για έως 10 χρόνια προϋπηρεσίας με πενθήμερη εργασία. Φτάνουν τις 15 μετά την 20ετία.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντίθετα, η ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών αναφέρεται ρητά στο Άρθρο 31 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως δικαίωμα κάθε εργαζομένου.
Με κοινοτική οδηγία, δε, έχει οριστεί «ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών διάρκειας τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων».
Ορισμένες χώρες έχουν ανεβάσει αυτόν τον πήχη, παρέχοντας και τη δυνατότητα μεγάλων διακοπών.
8 ημέρες, δύο εβδομάδες ή και τρεις
Παλαιότερη μελέτη ερευνητών στο Πανεπιστήμιο Ράντμπουντ του Ναϊμέχεν, στην Ολλανδία, διαπίστωσε ότι κατά τη διάρκεια ενός μέσου όρου διακοπών 23 ημερών, τα επίπεδα υγείας και ευεξίας βελτιώνονται γρήγορα, με κορύφωση την 8η ημέρα και σταθεροποίηση στη συνέχεια.
Όπως τονίζει ωστόσο μια από τις συντάκτριες της μελέτης, η Δρ. Τζέσικα ντε Μπλουμ, αποτελεί υπεραπλούστευση το συμπέρασμα ότι «οι οκτώ ημέρες είναι η ιδανική διάρκεια διακοπών».
Ο πολυπροβεβλημένος έκτοτε ως «μαγικός αριθμός 8» δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα μετρήσεων ανά τετραήμερο της ευεξίας των ταξιδιωτών αναψυχής, που είχαν πάρει άδεια τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
«Είναι πιθανό να αισθάνεστε διαφορετικά αν σας απομένει άλλη μια εβδομάδα διακοπών μετά την όγδοη ημέρα, από ό,τι αν πρέπει να ετοιμάσετε τότε τις βαλίτσες σας», επισημαίνει το Πανεπιστήμιο Ράντμπουντ.
«Αυτή η μικρή αιχμή την όγδοη ημέρα πιθανότατα θα εμφανιστεί σε άλλο χρονικό σημείο, όταν οι διακοπές σας είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες και πιθανόν στη μέση τους», εξηγεί η Δρ. ντε Μπλουμ.
Κατά τον Τάι Φέργκιουσον, επιστημονικό συνεργάτη στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας και συν-συγγραφέα σχετικής μελέτης μία ή δύο εβδομάδες διακοπών «είναι αρκετό χρονικό διάστημα για να προσαρμοστεί ένα άτομο στην αλλαγή μιας νέας ρουτίνας».
Σε κάθε περίπτωση, αναφέρει, η θετική επίδραση των διακοπών στην υγεία υφίσταται ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους.
Άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι χρειάζεται ξεκούραση πάνω από δύο εβδομάδες.
«Εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, ένα διάλειμμα τριών εβδομάδων θα επέτρεπε σε όλους να αποσυνδεθούν από την εργασιακή κατάσταση», παρατηρεί στο γαλλικό δίκτυο BFM ο Σεμπαστιάν Οφ, ψυχολόγος με ειδίκευση στην εργασιακή ψυχολογία.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας, εξηγεί, η δουλειά είναι ακόμη στη σκέψη των περισσότερων.
Η αποστασιοποίηση αρχίζει στη δεύτερη εβδομάδα και η «απελευθέρωση» -όπως λέει- έρχεται στην τρίτη.
Η «προσγείωση» ωστόσο στη σκληρή καθημερινότητα μπορεί να είναι πιο ανώμαλη, παρατηρεί, σε αυτές τις περιπτώσεις.
Ειδικά εάν κατά την μακρά απουσία έχουν συσσωρευτεί πολλές υποχρεώσεις.
Φοβού την… αμερικανοποίηση των διακοπών
Σε αυτό που οι ειδικοί δείχνουν να συμφωνούν είναι ότι οποιοδήποτε είδους διάλειμμα από τη συνήθη ρουτίνα -εργασιακή και μη- είναι ευεργετικό.
Και από πλευράς παραγωγικότητας, και από πλευράς υγείας.
Κάποιοι για παράδειγμα τάσσονται όχι απαραίτητα υπέρ των πολυήμερων, όσο κυρίως των συχνών διακοπών.
Μια μελέτη του 2019 για παράδειγμα κατέγραψε ότι «η συχνότητα των διακοπών μπορεί να προστατεύει από το μεταβολικό σύνδρομο και τα συμπτώματά του».
Αυτό φυσικά προϋποθέτει την αποσύνδεση από την εργασία.
Είναι, δε, η έλλειψη αυτής που καταγράφεται σε άλλες έρευνες ως μια από τις βασικές αιτίες που πολλοί Αμερικανοί, που έχουν εξασφαλίσει άδεια μετ’ αποδοχών στις εταιρείες στις οποίες εργάζονται, δεν τη χρησιμοποιούν στο σύνολό της.
Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Qualtrics, το 49% των εργαζόμενων Αμερικανών απασχολούνται με θέματα της δουλειάς τουλάχιστον μια ώρα ημερησίως ενώ βρίσκονται σε διακοπές.
Το 24% ανέφερε ότι εργάζεται στην άδεια τουλάχιστον τρεις ώρες την ημέρα.
Σχεδόν το ένα τρίτο δήλωσε ότι απαντά σε τηλεφωνήματα ή γραπτά μηνύματα από την εργασία τους.
Περισσότερο από το ένα τέταρτο δήλωσε ότι απασχολείται από επαγγελματικά email.
Όπως κατέγραψε, δε, το Pew Research Center, σχεδόν οι μισοί (46%) εργαζόμενοι με άδεια μετ’ αποδοχών δηλώνουν ότι συνήθως παίρνουν λιγότερες άδειες από αυτές που προσφέρει ο εργοδότης τους, κυρίως από φόβο.
Όμως «οι διακοπές έχουν σημασία για τους εργαζόμενους και θα πρέπει να έχουν μεγάλη σημασία για τους εργοδότες», επισημαίνει έκθεση που δημοσιεύτηκε στο BRC Academy Journal of Business.
Πολλώ μάλλον, επισημαίνει, όταν «μια εταιρεία που προσφέρει πολιτική αδειών, την οποία το εργατικό δυναμικό της εκτιμά – και χρησιμοποιεί – θα είναι πιο πιθανό να να έχει πιο παραγωγικούς υπαλλήλους και μεγαλύτερη κερδοφορία».
