Οι αλλαγές στις συνήθειες του τρόπου ζωής κατά την εορταστική περίοδο μπορεί να συνοδεύονται από υγιεινο-διαιτητικές παρεκτροπές που κρύβουν κινδύνους, σύμφωνα με τον καθηγητή Καρδιολογίας Γεράσιμο Σιάσο
Η περίοδος των γιορτών συνδυάζεται, για τους περισσότερους, με χαλαρή διάθεση, ευκαιρία για συναντήσεις με την οικογένεια και φίλους, και αφθονία από εδέσματα. Δεν είναι τυχαίο πως μετά τις χριστουγεννιάτικες καταχρήσεις η αγορά είναι γεμάτη και πάλι από καταναλωτές που προμηθεύονται τα απαραίτητα υλικά για τη δημιουργία λαχταριστών μενού, με ποικίλες επιλογές για όλα τα γούστα.
Όπως όμως σημειώνει ο καθηγητής Καρδιολογίας και πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Γεράσιμος Σιάσος, παρά το εορταστικό κλίμα και την ευχάριστη διάθεση οι αλλαγές στις συνήθειες του τρόπου ζωής κατά την περίοδο των εορτών μπορεί να συνοδεύονται απόυγιεινο-διαιτητικές παρεκτροπές που κρύβουν κινδύνους.
Και αυτό διότι, όπως εξηγεί ο ειδικός, η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, γλυκόζης, κρέατος, αλκοόλης και κατά περίπτωση η μείωση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να αυξήσουν το σωματικό βάρος, να απορρυθμίσουν τις τιμές σακχάρου στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και βέβαια να απορρυθμίσουν το συνολικό καρδιο-μεταβολικό «προφίλ».
«Οσον αφορά την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, η προσοχή μας έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια στη μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος υπολογίζεται βάσει έτοιμων εφαρμογών που λαμβάνουν υπόψη την ηλικία, το φύλο, το κάπνισμα, την υπέρταση και τα επίπεδα χοληστερόλης. Αν υπάρχει τεκμηριωμένη καρδιαγγειακή νόσος ή ΣΔ για πάνω από 10 έτη, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι πολύ υψηλός και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και πλέον επιθετική ρύθμιση-μείωση των παραγόντων κινδύνου, σημειώνει ο κ. Σιάσος.
Και συνεχίζει: «Η μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου επιτυγχάνεται με τη μείωση καθενός ξεχωριστά παράγοντα κινδύνου, ώστε συνολικά ο καρδιαγγειακός κίνδυνος να είναι μικρός. Είναι σημαντικό λοιπόν να αντιμετωπίσουμε το κάπνισμα, την υπέρταση, τον ΣΔ και την υπερλιπιδαιμία. Ειδικά για την υπερλιπιδαιμία, τα επίπεδα στόχου της LDL χοληστερόλης (ή διαφορετικά «οι φυσιολογικές τιμές») κρίνονται κατά περίπτωση ανάλογα με τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο».
Υπό τα δεδομένα αυτά, ο καθηγητής συστήνει ως καλύτερο διατροφικά τρόπο για να επιτύχουμε ένα καλό λιπιδαιμικό προφίλ τη μεσογειακή δίαιτα που είναι πλούσια σε όσπρια, ψάρια, ελαιόλαδο, φρούτα και λαχανικά. Είναι σημαντική επίσης η αποφυγή τροφών που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά οξέα, ενώ η κατανάλωση αλκοόλης πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερα από 100 gr την εβδομάδα ή όχι πάνω από ένα ποτήρι την ημέρα.
Ευκαιρία για αλλαγές
Ο ελεύθερος χρόνος των εορτών μπορεί επίσης να μας δώσει την ευκαιρία να ξεκινήσουμε κάποια δραστηριότητα που μπορεί να συμβάλει στην απώλεια θερμίδων και στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, όπως και στην τροποποίηση παραγόντων κινδύνου, ιδιαίτερα των επιπέδων γλυκόζης ορού και των λιπιδίων, σύμφωνα με τον κ. Σιάσο.
Επειτα, ο καθηγητής δίνει αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τον ιατρικό έλεγχο. Πιο συγκεκριμένα, εξετάσεις για τα επίπεδα των λιπιδίων περιλαμβάνουν μέτρηση της LDL χοληστερόλης, της HDL χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και της απολιποπρωτεΐνης Β. Κυρίως μας ενδιαφέρει η LDL ή «κακή χοληστερόλη».
Ανάλογα με το πόσους παράγοντες κινδύνου έχει ένας ασθενής, θα πρέπει οι τιμές να είναι κάτω από 100 όταν είναι ενδιάμεσου κινδύνου, κάτω από 70 όταν είναι υψηλού κινδύνου και κάτω από 55 όταν είναι πολύ υψηλού κινδύνου ή έχει τεκμηριωμένη καρδιαγγειακή νόσο.
Για τα τριγλυκερίδια, όταν είναι αυξημένα (τιμές >200 mg/dl), συνήθως δίνουμε πρώτα φάρμακα για να αντιμετωπίσουμε την LDL χοληστερόλη και μόνο αν παραμένουν υψηλά δίνουμε και ειδικά φάρμακα για τα τριγλυκερίδια (φιμπράτες). Τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί και ο ρόλος της λιποπρωτεΐνης Lp(α) στον καρδιαγγειακό κίνδυνο, τα επίπεδα της οποίας καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό γενετικά. Ατομα υψηλού κινδύνου πρέπει να μετρούνται τουλάχιστον μία φορά(υψηλά επίπεδα θεωρούνται τιμές > 50 mg/dl ή > 125 nmol/L).
«Η περίοδος ανάπαυσης των εορτών ίσως είναι λοιπόν η ευκαιρία να εξετάσουμε την υγεία μας, να αναθεωρήσουμε τους στόχους μας και τις συνήθειες του τρόπου ζωής και να υιοθετήσουμε τρόπους ζωής και διατροφής πλέον επωφελείς για την υγεία μας» καταλήγει ο ίδιος.
7+1 υγιεινές συμβουλές
Ωστόσο, πώς μπορεί κανείς να αντισταθεί στις γευστικές – αλμυρές και γλυκές – προκλήσεις που πρωταγωνιστούν στο γιορτινό τραπέζι; Οι επιστήμονες της Mayo Clinic αναγνωρίζουν πως τις ημέρες αυτές θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες για γευστικές ατασθαλίες, εκείνοι όμως που επιθυμούν να παραμείνουν πιστοί στους κανόνες της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής μπορούν να απολαύσουν τις ευτυχισμένες αυτές στιγμές με τους αγαπημένους τους ανθρώπους χωρίς… τύψεις.
Η ειδικός σε θέματα διατροφής Allyn Wergin, η οποία συνεργάζεται με την παγκοσμίου φήμης κλινική των ΗΠΑ, επιμένει πως τα εορταστικά τραπέζια δεν είναι απαραίτητο να καταλήξουν σε μια θερμιδική «βόμβα» που θα τινάξει τις καλές διατροφικές συνήθειες στον… αέρα. Και συμπληρώνει πως υπάρχουν τρόποι για να γιορτάσει κανείς με εγκράτεια αλλά χωρίς στερήσεις, αρκεί να ακολουθήσει τα παρακάτω οκτώ βήματα.
Μην αποφεύγετε γεύματα: Αρκετοί από εμάς, σε μια προσπάθεια να κάνουμε… οικονομία στις θερμίδες, μένουμε νηστικοί κατά τη διάρκεια της ημέρας έως ότου να έρθει η ώρα του εορταστικού τραπεζιού. Κατά κανόνα όμως η προσπάθεια αυτή έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς το άδειο στομάχι δεν είναι ποτέ καλός σύμβουλος. Αρα είναι σημαντικό να μην αποφεύγουμε τα γεύματα της ημέρας. Μια καλή επιλογή για δεκατιανό ή απογευματινό θα ήταν ένα φρούτο, λίγο γιαούρτι ή μια χούφτα ξηροί καρποί.
Δημιουργήστε ένα πιάτο: Μια καλή ιδέα είναι να συμμετέχουμε, ακόμα κι όταν είμαστε καλεσμένοι, στη δημιουργία του μενού συμβάλλοντας, για παράδειγμα, με ένα πιάτο λαχανικών ή φρούτων. Εάν δε τα υλικά τακτοποιηθούν με τέτοιον τρόπο ώστε να μοιάζουν με χριστουγεννιάτικο δέντρο ή στεφάνι, το αποτέλεσμα θα είναι διπλά επιτυχημένο!
Προγραμματίστε τις… αμαρτίες: Σύμφωνα με την ειδικό, έχει σημασία προτού γεμίσουμε το πιάτο μας να εξετάσουμε τις επιλογές μας. Είναι προτιμότερο να απολαύσουμε φαγητά που είναι ιδιαίτερα και κυρίως τα γευόμαστε την περίοδο των γιορτών, ώστε να μη νιώσουμε στέρηση.
Αλκοόλ με μέτρο: Η καλύτερη επιλογή είναι τα ροφήματα χωρίς θερμίδες, όπως το τσάι, το νερό ή η σόδα. Το αλκοόλ πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, καθώς μεταξύ άλλων συχνά αποτελεί μία ακόμα αφορμή για τσιμπολόγημα. Είναι σημαντικό επίσης να καταναλώνουμε ένα ποτήρι νερό για κάθε ποτήρι αλκοόλ.
Επισκεφθείτε τους ανθρώπους, όχι το φαγητό: Το να κουβεντιάζουμε μακριά από τον μπουφέ, το τραπέζι ή τις πιατέλες με τα μελομακάρονα είναι μια «χρυσή» τακτική.
Πείτε «όχι»: Η ειδικός της «Mayo Clinic» μάς υπενθυμίζει πως είναι σημαντικό να διατηρούμε τον έλεγχο. «Να είστε αποφασιστικοί, σίγουροι και ευγενικοί. Μην ντρέπεστε που θέλετε να μείνετε πιστοί στους στόχους σας» υπογραμμίζει.
Σταματήστε όταν πρέπει: Σε κανέναν δεν αρέσει το αίσθημα ενός υπερβολικά γεμάτου στομαχιού, που δημιουργεί δυσφορία.
Μη νιώθετε ενοχές: Ακόμα όμως κι αν υποκύψουμε σε κάποιες ατασθαλίες, δεν πειράζει. Είναι σημαντικό εντούτοις τα επόμενα γεύματά μας να είναι υγιεινά, ενώ εξίσου σημαντική είναι και η φυσική άσκηση για τη διατήρηση της καλής υγείας.
