Η ιδέα της «γήρανσης» εν μία νυκτί μετά από ένα τραυματικό γεγονός ακούγεται σαν σχήμα λόγου – αποτυπώθηκε όμως περίφημα με τη Μαρία Αντουανέτα, την τελευταία βασίλισσα της Γαλλίας.
Τα μαλλιά της φέρεται να άσπρισαν το βράδυ πριν εκτελεστεί με λαιμητόμο κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, σε ηλικία 38 ετών.
Ωστόσο, έρευνες έχουν δείξει πλέον ότι το γήρας από τη μια μέρα στην άλλη και άλλες μορφές ταχείας γήρανσης είναι ένα βιολογικό γεγονός.
Μια αμερικανική μελέτη διαπίστωσε ότι οι νέες μητέρες που κοιμόντουσαν λιγότερο από επτά ώρες τη νύχτα στους πρώτους έξι μήνες του μωρού τους ήταν βιολογικά τρεις έως επτά χρόνια μεγαλύτερες από εκείνες που είχαν επτά ή περισσότερες ώρες ξεκούρασης, όπως αναφέρθηκε στο περιοδικό Sleep Health τον περασμένο μήνα.
Ασφαλώς υπάρχουν και κάποιοι σταθεροί παράγοντες πίσω από τη γήρανση (ουσιαστικά, σταδιακή βλάβη στα κύτταρα). Είναι οι γνωστοί ένοχοι – το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το υπερβολικό βάρος και η αδράνεια – που αντιπροσωπεύουν περίπου το 9,2 % της γήρανσης. Τα δυσάρεστα γεγονότα της ζωής, όπως η ανεργία, η απώλεια ενός παιδιού ή η διάγνωση μιας ανίατης ασθένειας αντιπροσωπεύουν άλλο 9%, σύμφωνα με μια μελέτη σε 2.339 ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω από το Πανεπιστήμιο Yale στις ΗΠΑ, που δημοσιεύθηκε το 2019.
Οι ερευνητές καθορίζουν επίσης τη βιολογική ηλικία – μια αντανάκλαση του τι συμβαίνει σε κυτταρικό επίπεδο – μετρώντας μια σειρά δεικτών στο αίμα συμπεριλαμβανομένων των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Κανονικά, η ανοσολογική λειτουργία μειώνεται με την ηλικία – το πόσο καλά λειτουργεί είναι ένας δείκτης της βιολογικής ηλικίας.
Τα γονίδια, ωστόσο, παίζουν τον πιο σημαντικό καθοριστικό ρόλο, διαπιστώνουν οι επιστήμονες.
Ωστόσο, ενώ ο Peter Joshi, γενετιστής και συνεργάτης του Chancellor στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, συμφωνεί ότι τα γονίδια παίζουν ρόλο, λέει ότι ο τρόπος ζωής και τα γεγονότα της ζωής μπορεί να έχουν πολύ μεγαλύτερη επιρροή.
Κορυφαίοι ειδικοί αποκαλύπτουν στη DailyMail τους παράγοντες που μπορούν να επιταχύνουν τη γήρανση, είτε σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα είτε σε μακροπρόθεσμο, καθώς και συμβουλές για τον τρόπο αντιμετώπισης των επιπτώσεων.
Γιατί τα μαλλιά ασπρίζουν από το σοκ
Το σταδιακό γκριζάρισμα των μαλλιών – λόγω απώλειας της χρωστικής μελανίνης που παρέχει το χρώμα της – είναι ένα κοινό σημάδι γήρανσης.
Αλλά για ορισμένους, ειδικά εκείνους που έχουν βιώσει σοκ ή τραυματικά γεγονότα στη ζωή, η διαδικασία κάθε άλλο παρά σταδιακή είναι – μια κατάσταση γνωστή στους δερματολόγους ως σύνδρομο Marie Antoinette.
Είναι, ωστόσο, σπάνιο (και διαρκεί περισσότερο από μια νύχτα), αλλά χάρη σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature το 2020 έχουμε μια σαφέστερη ιδέα για την αιτία του.
Σε μια μελέτη σε ποντίκια, μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι οι αγχωτικές καταστάσεις ενεργοποιούν τα νεύρα που αποτελούν μέρος της απόκρισης «μάχη ή φυγή» στο τμήμα του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο των αυτόματων λειτουργιών του σώματος.
Αυτό προκαλεί μόνιμη βλάβη στα βλαστοκύτταρα των μελανοκυττάρων στα θυλάκια των τριχών, τα οποία παίζουν βασικό ρόλο στην παραγωγή της χρωστικής μελανίνης.
Η χημική νοραδρεναλίνη, η οποία απελευθερώνεται από τα νεύρα όταν κάποιος βρίσκεται υπό έντονο στρες, βλάπτει οριστικά τη δεξαμενή των βλαστοκυττάρων των μελανοκυττάρων.
Αλλά σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη, οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Columbia Vagelos College of Physicians and Surgeons στις ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι ενώ το άγχος γκριζάρει τα μαλλιά, η μείωση του στρες θα μπορούσε να ανατρέψει τη διαδικασία.
Εν τω μεταξύ, σε ορισμένες περιπτώσεις, το πρόωρο γκριζάρισμα των μαλλιών σε νεότερους ανθρώπους πιστεύεται ότι καθορίζεται από τα γονίδια. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε ανεπάρκεια βιταμινών.
Μια μελέτη του 2015 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Development από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου διαπίστωσε ότι οι ανεπάρκειες βιταμίνης D3, B12 και χαλκού μπορούν να συμβάλλουν στη γκρίζα τρίχα και μπορούν να αντιστραφούν με συμπληρώματα.
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση
Η χειρουργική και η αναισθησία μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης και να έχει «καταστροφική επίδραση στον εγκέφαλο», λέει ο Chris Fox, καθηγητής κλινικής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, ο οποίος διεξάγει έρευνα σε αυτό.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι που κάνουν χειρουργική επέμβαση ή αναισθησία δεν θα έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από αυτό, αλλά υπάρχουν μερικοί που φαίνεται να επηρεάζονται-μερικοί ηλικιωμένοι ασθενείς θα εμφανίσουν ήπια γνωστικά προβλήματα και θα βγουν με άνοια».
«Η άνοια είναι ένα σημάδι γήρανσης του εγκεφάλου, οπότε η θεωρία είναι ότι η χειρουργική επέμβαση μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης του εγκεφάλου», προσθέτει.
Ο καθηγητής Fox λέει ότι αυτός ο πιθανός κίνδυνος αναισθησίας είναι μεγαλύτερος εάν είστε στην εντατική. Δεν συμβαίνει σε όλους, αλλά όσο περισσότερο βρίσκεστε στην εντατική τόσο πιο αισθητά είναι τα μακροπρόθεσμα γνωστικά προβλήματα.
«Αλλά μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες αυτού, αποτρέποντας την αφυδάτωση και ελαχιστοποιώντας τη χρήση φαρμάκων με μεγάλη ηρεμιστική δράση όπου είναι δυνατόν», λέει.
Η απώλεια βάρους επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος
Τα δυσάρεστα γεγονότα της ζωής όπως το πένθος, το διαζύγιο ή η απώλεια εργασίας μπορούν να επιταχύνουν τη γήρανση του δέρματος, λέει η Dr Justine Hextall, σύμβουλος δερματολόγος στην κλινική Tarrant Street στο Arundel, στο Δυτικό Σάσεξ.
Μια μελέτη του 2010, η οποία παρακολούθησε 118 γυναίκες ηλικίας 40 έως 45 ετών επί εννέα χρόνια, αμφισβήτησε το σενάριο ότι η γήρανση του δέρματος είναι σταδιακή, αποκαλύπτοντας ότι μπορεί να λάβει χώρα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο ερευνητής Rajiv Grover, σύμβουλος πλαστικού χειρουργού στην κλινική του Λονδίνου, διαπίστωσε ότι έως και το 35% της γήρανσης του δέρματος που συνήθως θα διαρκέσει μια δεκαετία θα μπορούσε, σε ορισμένες περιπτώσεις, να συμβεί μόλις σε ένα χρόνο.
Η σημαντική απώλεια βάρους είναι ένας σημαντικός συντελεστής στη γήρανση του δέρματος. Είναι ενδιαφέρον ότι η πιο σημαντική περιοχή για μια τέτοια έξαρση είναι τα μάγουλα.
Ο κ. Γκρόβερ είπε: «Με απλά λόγια, ο μοναδικός τρόπος για να γερνάτε με χάρη είναι να εγκαταλείψετε τη δίαιτα γιόγιο και να μην χάνετε βάρος με γρήγορο τρόπο».
Η έλλειψη βιταμίνης Β γερνά τον εγκέφαλο σε εβδομάδες
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να οδηγήσει σε γνωστικά προβλήματα που σχετίζονται με τη γήρανση μέσα σε λίγους μήνες, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
Η θρεπτική αυτή ουσία – που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά και το κρέας – είναι απαραίτητη για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα αλλά και για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης, καθώς είναι σημαντική για την παραγωγή νευρώνων ή νευρικών κυττάρων.
Οι ηλικιωμένοι είναι πιο επιρρεπείς σε ανεπάρκεια Β12 καθώς η διατροφή τους είναι γενικά φτωχότερη – «ειδικά αν ζουν μόνοι και τείνουν να μην τρώνε μια θρεπτική ισορροπημένη διατροφή ή να παραλείπουν γεύματα», λέει ο Jeff Foster, γενικός γιατρός στην κλινική υγείας H3 Health Men’s Health στο Ουόρουικσαιρ της Αγγλίας.
Πράγματι, πιστεύεται ότι το 5% των ατόμων ηλικίας 65 έως 75 ετών και το 10% των ατόμων άνω των 75 ετών έχουν ανεπάρκεια σε βιταμίνη B12.
Ο Δρ Foster λέει ότι η σύγχυση και τα προβλήματα μνήμης που προκαλούνται από την ανεπάρκεια Β12 μπορούν να μιμηθούν τα γνωστικά προβλήματα που σχετίζονται με το γήρας.
«Τα καλά νέα είναι ότι αυτές οι επιδράσεις στη μνήμη είναι αναστρέψιμες με τη λήψη συμπληρωμάτων ή ενέσεων Β12», λέει.
Ο Δρ Foster προτείνει ότι όλοι οι άνω των 65 ετών κάνουν μια προσπάθεια να διασφαλίσουν ότι η διατροφή τους περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε Β12.
To κόστος μιας «ραγισμένης» καρδιάς
«Βλέπω συχνά ασθενείς να πεθάνουν έξι μήνες έως ένα χρόνο μετά τον σύντροφό τους και πιστεύω ότι οφείλεται στις επιδράσεις της φλεγμονής στο σώμα», λέει ο καθηγητής Fox.
Το άγχος που προκαλείται από το πένθος μπορεί να προκαλέσει αυξημένα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα τις αμέσως εβδομάδες και μήνες μετά την απώλεια, αναφέρει. «Αυτό γερνάει το σώμα αυξάνοντας τον κίνδυνο ασθενειών όπως η κατάθλιψη και οι καρδιακές παθήσεις.
«Τα άτομα που έχουν απογοητευτεί και είναι καταθλιπτικά – είναι σημαντικό να λάβουν θεραπεία, καθώς αυτό όχι μόνο θα βοηθήσει στην κατάθλιψή τους, αλλά και στη σωματική τους υγεία».
Ένα άλλο πρόβλημα που σχετίζεται με το πένθος είναι το σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς, γνωστό και ως σύνδρομο takotsubo, το οποίο προκαλεί πόνο στο στήθος και δύσπνοια. Σε αντίθεση όμως με την καρδιακή προσβολή, οι αρτηρίες δεν είναι φραγμένες. Προσβάλλει κυρίως γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Συχνά προκαλείται από οξεία συναισθηματική ή σωματική δυσφορία που εμφανίστηκε 24 έως 48 ώρες πριν, λέει ο Sundip Patel, σύμβουλος καρδιολόγος στο St Thomas ’Hospital στο Λονδίνο.
«Οι ασθενείς που έχω περιθάλψει ήταν, για παράδειγμα, μια μεγαλύτερη γυναίκα της οποίας ο γιος είχε συλληφθεί και φυλακιστεί την προηγούμενη μέρα, και μια άλλη, νεότερη γυναίκα που είχε μόλις έναν τραυματικό τοκετό», λέει ο Δρ Patel.
«Οι θάνατοι είναι σπάνιοι, αλλά οι επιζώντες χρειάζονται πολλούς μήνες για να αναρρώσουν και απαιτείται φαρμακευτική αγωγή καθώς και στενή παρακολούθηση από ειδικού καρδιολόγο».
Πιστεύεται ότι η οξεία συναισθηματική ή σωματική δυσφορία πλημμυρίζει το σώμα με την ορμόνη του στρες, την αδρεναλίνη, επιβαρύνοντας την καρδιά και προκαλώντας τη φλεγμονή.
«Κυρίως, αυτό είναι αναστρέψιμο, αλλά μερικές φορές είναι μη αναστρέψιμο. Και μπορεί να μην είναι ακριβώς γήρανση, είναι όμως μια πολύ απότομη αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της καρδιάς», καταλήγει ο Δρ Patel.
Πηγή: iefimerida.gr
